جستاری در مبانی فقهی انقلاب اسلامی

مواجهه با انقلاب اسلامی ایران، توجه هر اندیشمندی را در جهت تحلیل ابعاد مختلف این پدیده ی عظیم جلب نموده است. از مهمترین ابعاد انقلاب اسلامی که وجه مایز آن با سایر انقلاب های جهان، محسوب می شود برخورداری آن از پشتوانه های عمیق اسلامی است. در این میان، آن بخش از اسلام که تاثیر بیشتری در زندگی آحاد جامعه دارد، بخش قوانین، مقررات، هنجارها و ناهنجاری‌های عملی اسلام است که فقه عهده‌دار تبیین آن ها است. از این رو، تحلیل انقلاب بدون در نظر گرفتنِ این حیثیتِ تاثیرگذار، تحلیل جامعی به نظر نمی رسد. آموزه های اسلام و مبانی فقهی آن بود که مطالبات توده های مختلف جامعه را جهت دهی نمود و بدون در اختیار داشتن امکانات و ابزاهای سیاسی و حاکمیتی، موجبات پیروزی نهضت مردمی را موجب گردید. براساس این اصول قطعی بود که نظامی مردمی به سرعت با تدوین قانون اساسی، استقرار یافت. اکنون نیز به برکت این مبانی روح بخش است که طراوت و حرکت امید بخش رو به جلوی انقلاب اسلامی پس از چهار دهه از آغاز آن، در عین اشکالاتی در مقام اجرا، همچنان با قوت تداوم یافته است. این مبانی است که سایر مستضعفان را در جهان اسلام به تکاپو واداشته و می دارد. افزون بر این آثار گسترده که بر شناسایی مبانی فقهی انقلاب اسلامی مترتب است، این مبانی به منزله ی شاخصی برای ارزیابی انطباق یا انحراف نسبت به تعالیم عمیق اسلامی به کار می آیند. این نوشته در صدد بازخوانی مبانی فقهی انقلاب اسلامی از دیدگاه کتاب، سنت و عقل، به عنوان بعدی با تاثیرگذاری بالا در شکل دهی و نیز بقاء نهضت مردمی سال 1357 ایران، به روش توصیفی-تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات به صورت منابع کتابخانه ای می باشد. نتایج حاکی ازآن است که هرچند بتوان در برخی ادله مناقشاتی داشت اما مجموع آنها، دلیل قاطعی بر جواز انقلاب اسلامی محسوب می گردند.