مسئولیت جنایات‌ علیه‌ غیرنظامیان در حقوق بین‌الملل معاصر

در طی دهه‌های اخیر جنایات علیه غیرنظامیان در مخاصمات مسلحانه و سوءاستفاده‌های متعددی که از آنها برای رسیدن به اهداف مورد نظر از سوی ناقضین انجام می‌پذیرد، امری شناخته شده و بدیهی است. این قربانیان که اکثریت در وضعیت جسمی و روحی شدید و شکننده‌ای قرار دارند نیازمند حمایت ویژه و فوری از سوی جامعه جهانی هستند. متاسفانه شاهد آن هستیم که این حمایت‌ها در چارچوب محاکم کیفری بین‌المللی اغلب حمایتی ضعیف است، به نحوی که اگر به حمایت اساسنامه‌ای از آنها اکتفا شود، کفه حمایت به نفع متهمان خواهد بود. این پژوهش با تمرکز بر حمایت های کنوانسیون های بین المللی به ویژه ژنو 1949 از غیرنظامیان در جنگ به رشته نگارش درآمده است. روش پژوهش به صورت توصیفی و تحلیلی می باشد و برای جمع آوری اطلاعات از رویکرد اسنادی استفاده خواهد شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که با استنباط از اصول کلی کنوانسیون چهارم ژنو کشورهای متخاصم نباید مرتکب جرایم سنگین علیه غیرنظامیان و اسیران غیرنظامی در جنگ می شوند. در مواد 146 و 147 چهارمین کنوانسیون، مسئولیت کیفری افراد در رابطه با این جرایم موردتوجه قرار گرفته است. مسئولیت نیروهای ائتلاف، دردرجه نخست از جهت نقض فاحش قواعد و مقررات جنگ مطرح می شود و سپس از جهت کسانی که مرتکب جرایم سنگین نظامی مربوط به کنوانسیون های ژنو یا جنایات جنگی بر پایه حقوق عرفی شده اند. درنهایت باید گفت که حمایت از حقوق غیرنظامیان ناشی از جنایات جنگی در مخاصمات مسلحانه به ویژه سوریه، عراق و یمن، همواره مورد انتقاد بوده و نقض مفاد اسناد و کنوانسیون‌ها، از سوی دولت‌های متخاصم به کرات اتفاق افتاده است.