بررسی موارد مستثنی شده از حرمت رشوه

با توجه به ادله اربعه، حرمت رشوه انکار ناپذیر و حتی از ضروریات دین است، با این وجود بر اساس برخی ادله، دادن رشوه در مواردی مانند جلوگیری از ظلم، حفظ جان، تحصیل حق و...، جایز تلقی شده است؛ برخی از فقها برای حل تعارض بین ادله حرمت رشوه و ادله استثنائات آن، رشوه را به طور مطلق حرام تلقی نموده و برخی دیگر حتی در فرض ممکن بودن تحصیل حق بدون دادن رشوه، تحصیل حق با رشوه را جایز دانسته اند؛ هر دو نگرش نادرست هستند، زیرا از سویی نگرش حرمت رشوه به طور مطلق با توجه به روایاتی که از جواز رشوه در مواردی، مانند رفع ظلم و... سخن می گویند موجه نیست و از سوی دیگر نیز نگرش جواز رشوه به طور مطلق، حتی در فرض امکان رسیدن به حق بدون رشوه، موجب هرج و مرج و زیان های اقتصادی است، همچنین راه حلِ رشوهِ نبودنِ موارد استثنا شده، با توجه به معنای رشوه و روایاتی که چنین موارد مستثنی را رشوه دانسته اند درست نمی باشد.