تبیین بسترهای نظام تعلیم و تربیت اسلامی در زیست‌بوم فضای مجازی بر اساس آیات قرآن و روایات اهل‌بیت(ع)

ظهور جامعه سایبری ‌و زیست در فضای آن، امتداد حیات انسان و جلوه‌ای از زندگی رو به تکامل بشر است. این پدیده، زاییده اندیشه پست‌مدرن است و دگرگونی‌های عظیمی در ساختار، رفتار و اجتماع ایجاد کرده است. انسان‌ها در این فضا به مدد تکثر تصاویر، به خلق هویت‌های سیالی که انتزاعی است، پرداخته و زبان مجاز، حاکم بر فضای آن‌ می‌شود. بنابراین موجودیت سایبر (تک ساحتی) است و با به‌کارگیری حواس، نظام معنایی خاص خود را تولید کرده و کارکرد ذهن را به محدوده حواس، تقلیل می‌دهد. در این صورت تقابلی بین تکنولوژی و انسان رخ می‌دهد که رفع این چالش، برعهده نظام تعلیم و تربیت است تا، با ارائه الگوی مدون، حضور انسان ‌در فضای سایبر را تنظیم کند. تعلیم و تربیت در فضای سایبر منتفی نمی‌شود بلکه، شیوه ارائه آن متحول می‌گردد. برای زیست مطلوب در فضای سایبر، چاره‌ای جز شناخت ماهیت و شاکله انسان نداریم؛ زیرا، در تعامل بین انسان و سیستم، آنچه حقیقت دارد و متحرک است، انسان است؛ انسانی که ابعاد (مادی_فطری) دارد، اولین توانایی‌هایش (سمع و بصر) است و مسیر تعقلش از بطن حواس حاصل می‌شود. درمیان شیوه‌های تربیتی، تربیت اسلامی به دلیل غنای مبانی و بنیادگرایی‌اش، افضل‌ترین شیوه تربیتی است. در نگاه اسلامی، انسان شئون مختلف با ویژگی‌های مختص دارد که متاثر از اندیشه، رفتارها و عملکرد افراد است. نقش حواس به‌عنوان مبادی ورودی تفکر، با دو قوه(سمع و بصر) موردتوجه قرار دارد. در این مقاله با تبیین ساختار انسان و سایبر و تکیه بر وجه مشترک بین مبادی ورودی(بصر)، به این نتیجه دست یافتیم که ساختار انسان و شئون مختلف او در مراحل رشد، به الگوهای تربیتی مختص همان دوره نیاز دارد و هر انسان نیز به میزان بصیرتی که از نحوه تفکرش حاصل شده، الگوی متناسب با خود، می‌طلبد.