خوانش جامعه‌شناسانه‌ی متون نمایشی نویسندگان کارگاه نمایش

فضای اجتماعی و سیاسی حاکم بر دهه چهل و پنجاه ایران و به طبع آن ادبیات و ادبیات نمایشی، دارای بار ایدئولوژیک بسیار زیادی است. انواع مختلفی از ایدئولوژی را در این دوره در مقابل یکدیگر مشاهده می‌کنیم و مسلماً آن چه که در اجتماع در حال رخداد است به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در آثار هنری بازتاب خواهد داشت. نهادی به نام کارگاه نمایش در همین دوره فعالیت داشته که به زعم برخی از صاحبنظران فاقد ایدئولوژی بوده و فقط در راستای سیاست‌های حکومت وقت و ایدئولوژی مسلط فعالیت می‌کرده. مطالعه دقیق‌تر جامعه و دوره تاریخی، تاریخچه کارگاه نمایش، و تاریخچه تئاتر و ادبیات نمایشی در این دوره به ما کمک خواهد کرد تا اندیشه‌های این گروه را بهتر درک کنیم. این پژوهش در راستای شکف ایدئولوژی و سویه‌های ایدئولوژیک این گروه تجربی از آراء لوئی آلتوسر استفاده می‌کند. آلتوسر معتقد است که تمام متون دارای بار ایدئولوژیک مخصوص به خود هستند، چرا که او اثر ادبی را رابطه خیالی نویسنده با محیط پیرامونش می‌داند و معتقد است تمام اندیشه‌ها در متن قابل ردیابی و مستتر می‌باشند. افرادی مثل پیر ماشری و تری ایگلتون این موضوع را بسط داده‌اند که به نظریات آن‌ها نیز اشاره خواهد شد. بعد از مطرح کردن تاریخچه و همچنین، شفاف سازی مبانی نظری پژوهش به سراغ برخی از متوون نویسندگان کارگاه نمایش رفتیم و با تحلیل آثار طبق آن‌چه که گفته شده تلاش کردیم که اندیشه‌ها و ایدئولوژی‌های موجود در این متون را کشف و استخراج کنیم.