قیاس قراردادهای مختلف در صنعت نفت

آنچه امروزه در قراردادهای صنعت نفت و گاز دیده می‌شود، پیچیدگی بسیار زیاد آنها است و به همین دلیل سال‌ها پس از استفاده از یک الگوی قراردادی، شاید بتوان به ضعف‌های آن و آسیب‌هایی که بر پیکرة نظام اقتصادی کشور وارد آمده است آگاه شد. لذا در این تحقیق که از طریق توصیفی تحلیلی صورت گرفته است به بررسی قراردادهای معمول در صنایع نفتی پرداخته، و آسیب‌های موجود را بررسی نمودیم. در این میان سه گروه عمدة قراردادهای امتیازی، مشارکتی و خدماتی، تشکیل دهندة ساختارِ قراردادی در صنعتِ نفتِ کشورمان می‌باشند. قراردادهای امتیازی بدلیل ایجاد سلطه و مالکیت برای سرمایه‌گذاران در مخازن، چندان مناسب نیستند؛ هر چند امروزه الگوهای جالب توجهی از این نوع قراردادها نیز ارائه شده است، قراردادهای مشارکت از نوع اول مساعدتر می‌باشد و تملکِ عامل بر بخشی از تولید محدود می‌گردد، قراردادهای خدمات که شناخته شده‌ترین آنها بیع متقابل است علیرغم ظاهر موجه آسیب‌هایی همچون ایجاد هزینه‌های بی‌منطق (سود پیمانکار در ایجاد هزینه است) و برداشتِ غیرصیانتی از چاه‌ها را به دنبال خواهد داشت.