عین و منافع مال مغصوبه و مسئولیت غاصبان

غصب تصرف بر مال دیگری از راه نامشروع و بدون رضایت مالک است. در چنین شرایطی فرد متصرف،مسئولیت مطلق و محض دارد که هم مسئول تلف عین مال و هم منافع آن باشد، خواه این تجاوز عمدی باشد یا غیر عمدی. غصب یعنی استیلا بر حق دیگری به نحو عدوان (ماده 308 قانون مدنی) « غصب استیلاء بر حق غیر است به نحو عدوان اثبات ید بر مال غیر بدون مجوز هم در حکم غصب است». در این که غاصب مال، ضامن عین آن است و در صورت تلف یا نقص مال در برابر مالک، مسوول است، در منابع فقهی و حقوق مدنی ایران، تردیدی وجود ندارد لیکن در مورد ضمان غاصب نسبت به منافع مال مغصوب، در منابع فقهی اختلاف‌ نظر وجود دارد. برخی، غاصب را ضامن منافع مال مغصوب نمی دانند؛ اعم از این‌که این منافع، متصل یا منفصل باشد. برخی دیگر، غاصب را ضامن منافع منفصل می دانند؛ نه متصل. بعضی از فقها نیز غاصب را ضامن منافع منفصل یا متصل مال می دانند. در مورد مبنای ضمان غاصب نسبت به منافع نیز، بین فقهایی که غاصب را ضامن می دانند، اختلاف عقیده وجود دارد.