بررسی انتقادی جریمه تاخیر تادیه در نظام بانکداری جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر قواعد فقهی

اخذ جریمه تاخیر تادیه در قالب وجه التزام به صورت شرط ضمن عقد در عقود بانکی است. این روش به زعم برخی اندیشمندان اسلامی، مخالف با موازین شرعی و از نظر گروهی دیگر، راهکاری صحیح و مشروع برای حل معضل یاد شده است. اگر جریمه تاخیر متناسب با زمان وجود نداشته باشد بدهکاران بانکی ممکن است با انگیزه‌های منفعت طلبانه اقساط خود را پرداخت ننمایند. این تهدیدی است که سلامت اقتصاد و نظام بانکی را تحدید می‌نماید و موجب اختلال نظام می گردد؛ اما اخذ جریمه تاخیر متناسب بازمان ممکن است مصداق تمدید وام در قبال افزایش مبلغ بوده و ربا باشد و حرام باشد. هیچ‌یک از مراجع تقلید شیعه نیز مجوز دریافت چنین وجهی را صادر نکرده‌اند. پژوهش سعی دارد هر یک از نظریه های استمهال، حرمت ربا و جریمه تاخیر را با دیدگاه حل تعارض بررسی نماید. رویکرد اصلی مقاله بررسی انتقادی همراه با پیشنهاد حل تعارض بر اساس رویکرد اسلامی است.