تبیین عشق حقیقی و مجازی با تاکید بر نظر ملاصدرا

یکی از ارزشمندترین ، ناشناخته ترین ، جذاب ترین و زیباترین شگفتی های و نظام خلقت عشق‌ است‌ ؛ این پدیده شبیه ترین پدیده است به وجود په از نظر مفهوم و چه از نظر حقیقت ؛ مفهوم آن‌ در غایت‌ ظهور و بروز است و کنهش‌ در غایت‌ خفاست‌. در ناشناخته‌ بودن‌ آن‌، همان‌ بس‌ که‌ اظهاراتی متفاوت و حتی گاهی متناقض از ‌ بزرگان اهل معرفت و حکمت در مورد آن بیان می شود . تعابیر متفاوت‌ و متناقض‌ بیانگر عظمت‌ و جلال‌ این‌ واقعیت‌ است‌ . در واقعیت به مثابه شرابی است مرد افکن و گاهی در هیبت غولی هولناک جلوه گر می شود . برخی در اثر کشف‌ و شهودهای‌ عارفانه‌ به حقیقتش دست یافته و برخی نیز با مجازش مانوسند . صدرالمتالهین شیرازی و هم کیشانش مجازش را پلی می دانند برای رسیدن به عشق ناب ، حقیقی و مطلوب و مقصود عارفان که در این میان از آراء‌ حکیمانی‌ چون شیخ‌ الرئیس‌ نیز برای روشنگری بهتر بهره‌ جسته است ‌.