تدوین الگو و ترکیب کشت با تاکید بر کاهش نیاز خالص آبیاری از طریق کم‌آبیاری (مطالعه موردی: محدوده مطالعاتی بوکان-حوضه دریاچه ارومیه(

بوکان (کد 3011) یکی از محدوده‌های زیرحوضه زرینه‌رود و سیمینه‌رود (از حوضه بزرگ دریاچه ارومیه) است که بالغ بر 13 درصد اراضی و 16 درصد مصرف آب این زیرحوضه را به خود اختصاص داده است. بر اساس بررسی های صورت گرفته، توجه بیش از حد به توسعه سطحی به جای عمقی، استفاده از محصولات پرمصرف با تناسب محیطی کم در الگوی کشت و‌ تاگید بر توسعه باغات که نیازمند آب مطمئن هستند، سبب شده است تا رودخانه‌های واقع در محدوده‌های مطالعاتی این زیرحوضه، از جمله بوکان، در تامین حقابه زیست‌محیطی دریاچه ارومیه با مشکلاتی رو به رو شوند. یکی از مهمترین راهکارها جهت حل این معضل،‌ مدیریت تقاضای آب کشاورزی است. در این راستا برنامه‌های نظیر اصلاح الگو و ترکیب کشت به همراه مدیریت جامع آب و خاک و گیاه (شامل استفاده از کشت های نشایی، ارقام با دوره رشد کوتاه، کشاورزی حفاظتی و ‌مدیریت تغذیه) و نیز کم آبیاری مد نظر قرار داده شدند. به منظور لحاظ نمودن قیودی مانند عدم کاهش سطح زیرکشت، حفظ درآمد اقتصادی بهره‌برداران در حد وضع موجود و نیز حفظ امنیت غذایی، در این تحقیق از مدل برنامه ریزی چند هدفه (آرمانی) استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از اجرای این مدل، می توان با کاهش سهم محصولات پرمصرف مانند چغندرقند، یونجه، گوجه فرنگی و حضور محصولات با نیاز آبی پایین‌تر و حایز تناسب کشت در منطقه -مانند کلزا و زعفران- ضمن کاهش مجموع نیاز خالص به میزان 96/18 درصد و کمک به بهبود تامین حقابه زیست محیطی دریاچه، موجبات ارتقاء سطح اقتصادی این فعالیت را نیز به میزان 45/12 درصد در این محدوده فراهم آورد.