نقش تبخیر- تعرق پتانسیل در پایش وضعیت خشکسالی هواشناسی در اقلیم‌های مختلف کشور

خشکسالی یک پدیده پیچیده آب و هوائی است که به عنوان بخش جدایی ناپذیر نوسانات اقلیمی محسوب می‌شود و می‌تواند بخش‌های وسیعی از عرصه‌های کشاورزی، منابع آب، محیط زیست و فعالیت‌های اقتصادی-اجتماعی را دچار مشکل کند. در این پژوهش به منظور بررسی بیشتر نقش تبخیر-تعرق پتانسیل در پایش خشکسالی، مقادیر دو شاخص spi وspei ، در مقیاس‌های زمانی مختلف و طی یک دوره‌ی آماری 61 ساله (2020-1960) در پنج ایستگاه سینوپتیک واقع در پنج اقلیم مختلف کشور تعیین و ضریب همبستگی بین آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پایش خشکسالی در ایستگاه بندر انزلی حاکی از آن بود که این دو شاخص وقایع خشکسالی/ترسالی را مشابه یکدیگر نشان می‌دهند و شاخص‌های مذکور دارای ضریب همبستگی بسیار بالایی با یکدیگر می‌باشند. این امر بیان کننده تاثیر ناچیز تبخیر-تعرق پتانسیل بر پایش خشکسالی در نواحی مرطوب می‌باشد. در ایستگاه زاهدان نیز کمترین مشابهت بین این دوشاخص حاکم بود که دلیل آن را می‌توان در میزان تبخیر-تعرق بالای مناطق گرم و خشک و تاثیر زیاد این متغیر در رخداد وقایع خشکسالی/ترسالی دانست. نتایج نشان داد که هرچه از اقلیم‌های مرطوب به سمت اقلیم‌های خشک حرکت کنیم، نقش تبخیر-تعرق پتانسیل در رخداد وقایع خشکسالی/ترسالی بیشتر می‌شود. به طور کلی می‌توان نتیجه‌گیری کرد که شاخص spei با در نظر گرفتن متغیر تبخیر-تعرق پتانسیل، می‎تواند در شناسایی و پایش خشکسالی به ویژه در مناطق خشک با تبخیر-تعرق بالا، اطلاعات جامع‌تر و دقیق‌تری را در اختیار قرار دهد.