تاثیر مولفه های اطلاعاتی مبتنی برمعماری حواس در تسهیل مسیریابی– جهت یابی افراد کم توان در فضاهای ایستگاهی حمل ونقل ریلی

مسیرهای ناخوانا و مبهم درفضاهای ایستگاهی حمل ونقل ریلی، منجر به سردرگمی و ایجاد اضطراب و عدم امنیت برای طیف گسترده ای از کاربران مانند افراد آسیب پذیر، کودکان، سالمندان و ... می شود. این پژوهش با هدف، رهیافتی در ارتقاء وتسهیل فرآیند مسیریابی– جهت-یابی ایستگاه های حمل ونقل ریلی برای افراد کم توان(سالمندان، کم توان جسمی وذهنی، کودکان، افراد کم سواد و....)، به روش توصیفی-تحلیلی، ازنوع همبستگی انجام شد. حوزه پژوهش، ایستگاه های مترو تهران و جامعه آماری آن کاربران ایستگاه ها بود. ایستگاه میدان ولی-عصربه دلیل مقیاس عملکردی و اهمیت ایستگاه، تقاطعی وعمیق بودن، طیف کاربران متنوع و نزدیکی به رویکرد پژوهش، به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. حجم نمونه (276 نفر) برآورد شد که به روش تصادفی هدفمند از بین کاربران این ایستگاه انتخاب شده اند. مولفه-های حسی، نشانه های شاخص ومولفه های گرافیکی، به عنوان ابعاد مولفه های اطلاعاتی، تاثیر آن ها برتسهیل فرآیند مسیریابی– جهت یابی افراد کم توان، مورد بررسی قرار گرفت. ابزارگردآوری اطلاعات، ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ محقق ساخته بود که روایی آن ازطریق تحلیل عاملی و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ، تایید شد. ایستگاه نمونه با اجرای پرسشنامه مصور وشرایط حسی خاص(ایجاد تصویرذهنی مناسب کاربران به-وسیله نمایش فیلم، ایجاد محرک های حسی بویایی، چشایی، لامسه، بینایی وشنوایی)، توسط کاربران، مورد سنجش قرار گرفت. داده های گردآوری شده با روش های آمارتوصیفی واستنباطی؛ تحلیل مسیر مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که مولفه های اطلاعاتی با ضریب(601/0)، درتسهیل فرآیند مسیریابی- جهت یابی افراد کم توان اثرگذار بوده است. از بین ابعاد مولفه های اطلاعاتی، مولفه های حسی با ضریب(521/0)، بیشترین تاثیر را در تسهیل فرآیند مسیریابی-جهت یابی افراد کم توان داشته است و مبین این مطلب است که مسیریابی متکی بر سلسله راهنماهای ارایه شده از راه سیستم های حسی چندگانه انسان، از جمله سیستم بصری، شنوایی، لامسه و بویایی است. نشانه های شاخص با ضریب(420/0) و مولفه های گرافیکی با ضریب(282/0)، نیز به شکل معنی داری بر تسهیل فرآیند مسیریابی- جهت یابی افراد کم توان تاثیرداشته اند.