شهر کم کربن: از خاستگاه تا تعاریف و مقولات؛ یک مرور کوتاه نظری

امروزه، گرمایش جهانی و رشد کمبود انرژی به بزرگترین چالش های بشریت بدل شده اند. شهر بدون کربن، اصطلاح نوپدیدی در دانش شهرسازی است. ریشه های پیدایش نخستین گونه از پروتوتایپ های کم کربن را باید نه در قرن بیست و یکم بلکه در قرن بیستم میلادی و صداهای بلند جریانات محیط زیستی نیمه دوم آن قرن و متعاقب با پیدایش ادبیات گسترده پایداری و نیز پیدایش دانش طراحی شهری در سطح جهان دنبال نمود. در این زمینه، مفاهیم مشابه باغ شهرها، اکو سیتی ها یا بوم شهرها، شهر فشرده، شهر هوشمند، شهرهای دانش بنیان و یاد گیرنده، شهر زیست پذیر، شهر اکولوژیکی و شهر کم کربن ظهور یافته اند. از شهرها، معمولاً به عنوان سرزمین فرصت ها برای رویارویی با تولید کربن یاد می شود که این مهم در کنفرانس cop21 و توافق پاریس در سال 2015 میلادی نیز مورد تاکید قرار گرفته است. شهر کم کربن، اکنون در بسیاری از نقاط پیشرو جهانی در مقیاس های مختلفی از واحد همسایگی گرفته تا مقیاس محله ای در حال ساخت تدریجی است. این مطالعه با رویکرد کیفی و با ماهیتی مروری- نظری از ابزارهای اسنادی و مطالعات کتابخانه ای استفاده نموده است. نتایج، گویای امکان نظم دهی به سیر پیدایش و خاستگاه زمانی شهر کم کربن به همراه ارائه یک مقوله بندی جامع هفت گانه از مقولات و اصطلاحات شامل توسعه کم کربن، اقتصاد کم کربن، سبک زندگی کم کربن، جامعه کم کربن، باهمستان کم کربن، محله کم کربن و شهر کم کربن و نیز تعاریف تطبیقی در این حوزه است.