نقش نظریه های اجتماعی در خوانش و طراحی نمای معماری بانک ها از دوره پهلوی دوم تاکنون (موردی پژوهی: شهر قزوین)

نظریه های اجتماعی در مفاهیم نظری مشخصی تعریف می شوند. نظریه ها به ما کمک می کنند تا پدیده های مختلف را در دستگاه مشخصی مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم. نمای معماری یکی از این پدیده ها شناخته می شود. چرا که طراحی نما همواره ارتباط مستقیمی با بستر و شرایط اجتماعی دارد. نمای معماری یکی از اصلی ترین ارکان معماری است. طراحی نما با توجه به شرایط اجتماعی ایران از سال 1320 خورشیدی تاکنون تغییراتی کرده است؛ این تغییرات را می توان با نظریه های اجتماعی دنبال کرد. نماها همچنین نقش مهمی در جداره های شهری دارند که می توانند به عنوان معرف دوره تاریخی باشند. به این معنی که می توان تا حدودی با دیدن نمای معماری و جدارۀ شهری دریافت که بنا در چه دوره ای ساخته شده است. این تحقیق به دنبال نقش نظریه های اجتماعی انتخاب شده در خوانش و طراحی نمای بانک های شهر قزوین است. تحلیل محتوا کیفی و روش تحقیق به صورت تاریخی-تحلیلی است. روش گردآوری داده ها براساس روش کتابخانه ای و بازدید میدانی انتخاب شده است. هر نظریه اجتماعی انتخاب شده شامل جوامع استیلا، بازار، انبیا (امت) و آنارشیسم هستند که محور قرار می گیرند و به واسطۀ نظریه ها نمای بانک های شهر قزوین خوانش می شوند. باتوجه به نتایج این تحقیق هر یکی از نظریه های اجتماعی انتخاب شده ویژگی هایی داشتند که با دیگر نظریه ها متمایز می شدند؛ از همین رو، تغییراتی در نمای بانک ها مشاهده می شود. برای مثال در جامع بازار کلید واژۀ رقابت مطرح می شود و این رقابت را می توان در طراحی نما و موقعیت شهری مشاهده کرد. در جامع استیلا بانک ها بیش تر به عنوان ابزار قدرت مطرح می شوند. همین امر باعث می شود در طراحی نما با دو رویکرد مختلف مواجه شویم. نکتۀ دیگر که در تمام نمای بانک ها دیده می شود، ایجاد حس امنیت است. در تمام موارد بررسی شده از بانک ها ایجاد حس امنیت برای مشتری مهم بوده و به عنوان شاخصۀ اصلی در نمای بانک ها دیده می شود.