بررسی تحولات الگوی مسکن از درون‌گرایی به برون‌گرایی در دوره قاجار (مطالعه موردی: بررسی عمارات و خانه های اعیانی شهر تهران)

در دوران قاجار معماری و بناهای خانه‌های ثروتمندان بیشتر تحت تاثیر غرب قرار گرفته‌ است. در اواخر دوران قاجار، در این بناهای مسکونی، دیوارها کوتاه شدند، نماهای بیرونی مورد توجه قرار گرفتند، شکل حیاط مرکزی و ارتباط آن با بنا تغییر کرد و مولفه‌هایی از برون‌گرایی در این بناها مشاهده شد. این نوشتار، با ورود به مصادیق مسکونی اعیانی در ابتدای ورود مدرنیته به ایران (قاجار)، با تاکید بر شهر تهران، به بررسی تحول الگوی خانه‌های اعیانی دوره قاجار از درون‌گرایی به برون‌گرایی می‌پردازد. به این منظور 5 نمونه از بناهای مسکونی عمارات اعیان‌نشین قاجار که در طی سال‌های مختلف ساخته شده‌اند، از نقطه نظر 4 مولفه تعیین‌شده به منظور تعیین میزان برون‌گرایی بررسی شده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان داد که در تمامی 5 نمونه بررسی‌شده، بیش از 62% مولفه‌های برون‌گرایی دیده می‌شود و این نشانی بر آغاز برون‌گرایی و گرایش به ارتباط با دنیای پیرامون در عمارات اعیانی قاجار است.