اخلاق پژوهش

به مجموعه قواعد و ارزش‌های به کار گرفته در یک پژوهش یا تحقیق، اصطلاحا اخلاق پژوهش می‌گویند. از نظر ماهیت و زیربنای فلسفی، اخلاق علمی خود زیرمجموعه‌ای از اخلاق به معنای عمومی آن است؛ اما افزون بر آن ملاحظات خاص دیگری را نیز در بر می‌گیرد. اخلاق علمی و اخلاق حرفه‌ای دو عرصه‌ی نزدیک به یکدیگرند که از زوایای مختلف با هم همپوشانی دارند؛ اما هر دو در پرتو اصول بنیادین اخلاقی معنا پیدا می‌کنند. برخورد مناسب با بداخلاقی‌های علمی و فریبکاری‌های ناپسند در محیط علمی موضوعی حساس و چند بعدی است. لازم است متولیان امور آموزشی و پژوهشی شناخت دقیقی از این فریبکاری‌ها داشته باشند و انواع آن را بشناسند. این شناخت و تعریف روشن حد و مرزهای آن پیش‌نیاز هرگونه مواجه منطقی و معقول با این معضل است. فریبکاریهایی همچون سرقت علمی، داده‌سازی، تحریف داده‌ها، گزارشهای مغرضانه، سوگیری، یافته‌سازی، برزگنمایی، گزافه‌گویی، تقلب، سندسازی، پنهان‌کردن یا برجسته ساختن یافته‌های متناقض همه از موارد شناخته شده در این زمینه است.