شناسایی و اولویت‌بندی چالش‌ها و موانع آموزش ریاضیات پایه چهارم ابتدایی در شرایط بحرانی کووید-19

محوری‌ترین ارزش نهادهای آموزشی در درجه نخست بهبود کیفیت یاددهی و یادگیری است. ازاین‌رو، برنامه‌های ارزشیابی، ضرورتاً بخش بااهمیتی از فعالیت‌های آنان را تشکیل می‌دهد. به‌منظور تضمین کیفیت یادگیری دانش‌آموزان به‌خصوص در درس ریاضی و تعیین میزان آموخته‌های آنان در آموزش سنتی از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود؛ اما در شرایط کنونی با توجه به شیوع ویروس کرونا آموزش از حالت سنتی خارج‌شده و عمدتاً در بستر اینترنت و در فضای مجازی و به‌صورت الکترونیکی ارائه می‌شود. اصطلاح یادگیری الکترونیکی را اولین بار کراس ابداع کرد و به انواع آموزش‌هایی اشاره دارد که از فناوری‌های اینترنت و اینترانت برای یادگیری استفاده می‌کنند؛ بنابراین با توجه به شیوع ویروس کرونا و لزوم جلوگیری از انتشار آن با تعطیلی کلاس‌های حضوری مدارس در ایران، بحث ادامه تدریس در مدارس به‌صورت آنلاین مطرح شد. آموزش آنلاین و کلاس الکترونیکی که تا حال حاضر در مدارس ایران موردتوجه قرار نگرفته بود، اکنون در نقطه توجه همگان قرار گرفته است (رضایی، 1399)؛ اما نکته‌ای که اکنون حائز اهمیت است بحث یادگیری و ارزشیابی از آموخته‌های دانش‌آموزان در درس ریاضی و چالش‌ها و راهکارهای آن در بستر فضای مجازی است که در این پژوهش به آن پرداخته شده است.موفقیت یادگیری الکترونیکی بستگی به توانایی یادگیرندگان در استفاده از رایانه دارد. همه فراگیران به رایانه مناسب و اینترنت مناسب دسترسی ندارند. فراگیران به سطوح بالاتری از توجه و انگیزه نیاز دارند و اندازه‌گیری سطح توجه فراگیران و حصول اطمینان از کیفیت آن دشوار است. سرعت پایین اینترنت و هزینه‌های بالای آن کاربران را دچار مشکل می‌کند. به‌علاوه بر آن سامانه‌های آموزش مجازی دارای ایرادهای فنی هستند به‌عنوان‌مثال امکان تایپ فارسی برای پاسخ‌گویی به سوال استادان در بسیاری از سامانه‌ها میسر نیست. درس‌های عملی با سامانه‌های مجازی به‌خوبی قابل‌آموزش نمی‌باشند. برای نوشتن پایان‌نامه و رساله نیاز به تعامل حضوری و رودررو وجود دارد که از طریق آموزش مجازی به‌خوبی صورت نمی‌گیرد. تهیه محتوای آموزشی مناسب نیاز به صرف زمان و تلاش فراوان دارد و دانش‌آموزان ازلحاظ دسترسی به امکانات برابر نیستند. در ادامه به چند مورد از پژوهش‌های صورت گرفته در این زمینه پرداخته می‌شود.آووفالا و همکارانش (2020) در پژوهشی تحت عنوان بیماری همه‌گیر کووید 19 در نیجریه و نگرش نسبت به آموزش ریاضیات در خانه در بین دانش‌آموزان دوره اول به این نتیجه رسیدند که نگرش نسبت به آموزش ریاضیات در خانه دارای یک مدل 4 عاملی با عامل‌های حواس‌پرتی و نگرش منفی والدین، لذت از خانه، لذت از مدرسه و رقابت و نگرش مثبت والدین است. علاوه بر این، دانش‌آموزان مقطع متوسطه سطح بالایی از نگرش نسبت به آموزش ریاضیات در خانه را در طول دوره کووید 19 ثبت کردند. همچنین پانوئورا (2020) در پژوهش خود با عنوان مشارکت والدین در یادگیری ریاضیات قبل و در طی دوره کووید 19 به این نتیجه رسید که والدین به‌ویژه در آموزش ابتدایی، مایل به حمایت از یادگیری فرزندان خود تحت فرآیندهای مختلف آموزش و یادگیری هستند. بااین‌حال آن‌ها به‌منظور ایجاد دانش مناسب، تجربیات مربوطه، باورهای مثبت و باورهای خود کارآمدی به آموزش نیاز داشتند.جهان در حال حاضر به دلیل شیوع ویروس کرونا دچار بحران شده است. تعداد زیادی از مدارس مجبور شدند که فعالیت‌های حضوری خود را تعطیل کنند و اکنون در حال تغییر شیوه‌های آموزش از نظام آموزش حضوری به نظام آموزش و یادگیری الکترونیکی به‌ویژه آموزش آنلاین هستند. این شرایط به‌وضوح در ایران و سایر کشورهای جهان قابل‌مشاهده است و چون این مسئله و بحران کرونا جدید می‌باشد و آموزش آنلاین و کلاس الکترونیکی که تابه‌حال در مدارس ایران موردتوجه نبود اکنون در نقطه توجه همگان قرارگرفته اما بسترهای آن به‌طور کامل آماده نیست. با توجه به نواقص زیادی که در آموزش از راه دور وجود دارد و رفع آن‌ها بسیار زمان‌بر و نیازمند برنامه‌ریزی‌های دقیق و سیاست‌گذاری‌های مناسب می‌باشد، پرداختن به چالش‌ها و موانع کمک قابل‌ملاحظه‌ای به مسئولین امر در جهت برنامه‌ریزی و بهبود اوضاع آموزشی خواهد کرد. از همین رو نویسندگان این پژوهش برانند تا به شناسایی چالش‌ها و موانع آموزش ریاضیات پایه چهارم ابتدایی در شرایط بحرانی کووید-19 پرداخته و از دیدگاه معلمان آن‌ها را موردبررسی قرار دهند.