به‌کارگیری هوش هیجانی دانشجویان در آموزش مجازی و تاثیر آن در یادگیری در عصر پساکرونا

همه‌گیری ویروس کرونا تاثیر زیادی بر همه جنبه‌های زندگی، به‌ویژه سبک زندگی و تحصیل دانشجویان داشته است. تاثیر این ویروس بر روی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان به‌ویژه در ایران بسیار چشمگیر بوده است. در کشور ما تقریباً تمام مراکز آموزشی تعطیل گشته و جهت جلوگیری از شیوع این ویروس در مراکز آموزشی، از آموزش مجازی به‌عنوان تنها راه‌حل موجود برای برگزاری کلاس‌ها بهره برده شد. تحقیقات پیشین نشان داده که این موقعیت پیش‌بینی‌نشده باعث به وجود آمدن چالش‌های بسیاری در روند آموزش برای مقامات رسمی، اولیا، مربیان و خود دانشجویان شده است. در این میان می‌توان به مطالعات انجام‌شده روی عوامل موثر بر سلامت روانی دانشجویان (پاستالی و همکاران، 2020؛ ساها و همکاران، 2020؛ شیگمورا و همکاران، 2020)، رفتار دانشجویان (آنگر و میران، 2020)، تنظیم احساسات (رستابوگ و همکاران 2020) و استرس و روش‌های مقابله (هایلند و همکاران، 2020؛ ساویتسکی و همکاران، 2020) اشاره کرد. در رابطه با تاثیر مهارت‌های اجتماعی و هوش هیجانی دانش‌آموزان در زمان بحران کووید 19، عبدالرضاپور و قنبری (1399) به بررسی راهکارهایی جهت کاهش تاثیر بحران کووید 19 بر روی مهارت‌های اجتماعی و احساسی دانش‌آموزان در حین آموزش پرداختند و به تاثیر بالای مهارت اجتماعی و هوش هیجانی دانش‌آموزان، اولیا و مربیان در محیط آموزش مجازی اشاره کردند.پیشینه تاکید بر نقش احساسات و عواطف بر یادگیری به زمان افلاطون برمی‌گردد که بر این باور بود که یادگیری بدون دخالت احساسات صورت نمی‌پذیرد. بااین‌وجود، نخستین بار در دو مقاله مهم سالووی و مایر در سال 1989، این موضوع به‌صورت علمی مورد کنکاش قرار گرفت. تعریفی که آن‌ها از هوش هیجانی ارائه دادند شامل توانایی بیان درک احساسات، دسترسی به احساسات و تولید آن‌ها جهت کمک به تفکر، توانایی فهم احساسات و دانش احساسی و تنظیم احساسات با تفکر به‌منظور رشد فکری و عقلانی است. طبق نظریه سالووی و مایر هوش هیجانی شامل توانایی‌های حسی است که قابل پرورش و ارتقاست. برنامه هوش هیجانی ارائه‌شده در این مقاله بر پایه همین نظریه است. به‌طورکلی هوش هیجانی به افراد توانائی بالاتری درزمینه مدیریت فردی، خودآگاهی، درک و فهم عواطف و احساسات می‌دهد و از این طریق افراد بهتر می‌توانند با ناملایمات و مشکلات زندگی، روابط اجتماعی و کار مقابله کنند. ازآنجایی‌که در کلاس‌های مجازی، دانشجویان تحت‌فشار و استرس بیشتری هستند و نیاز بیشتری به درک احساسات خود و درک متقابل دوستان به‌ویژه در شرایط کنونی همه‌گیری کرونا دارند، شناخت، درک و به‌کارگیری احساسات آن‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ بنابراین بدیهی است که مراکز آموزشی و مراکز و سازمان‌هایی که با نیروی انسانی سروکار دارند می‌بایست به این خصیصه انسانی توجه بیشتری مبذول کنند. چنانچه سطح هوش هیجانی افراد افزایش پیدا کند هم تاثیر مثبتی بر روی عملکرد آن‌ها در دوره‌های آموزش مجازی در زمان بحران کرونا خواهد داشت و هم مواجه با این مسائل باعث می‌شود که در عصر پساکرونا، با افرادی با حس همدردی بیشتر، اعتمادبه‌نفس بالاتر و باانگیزه و هدفمند روبرو باشیم. سوالی که در اینجا ممکن است مطرح شود این است که آیا امکان ارتقای هوش هیجانی دانشجویان در محیط آموزش مجازی وجود دارد یا خیر و اینکه آیا سطح هوش هیجانی بر عملکرد دانشجویان در محیط آموزش مجازی تاثیرگذار است. پیرو پژوهش‌های پیشین که تاثیر مثبت مداخله‌های مبتنی بر هوش هیجانی روی عملکرد افراد در محیط‌های یادگیری را مورد تائید قرار دادند (عبدالرضاپور، 2017 الف و ب) و با توجه به نظریه سالووی و مایر (1989) که احتمال ارتقا هوش هیجانی را تائید کردند، در این مطالعه دو فرضیه ساخته شد: الف) آشنا کردن دانشجویان در محیط آموزش مجازی با هوش هیجانی موجب افزایش معنی‌دار این نوع هوش می‌شود و ب) مداخله مبتنی بر هوش هیجانی منجر به بهبود عملکرد مهارت نگارش دانشجویان رشته آموزش زبان انگلیسی در محیط آموزش مجازی می‌شود.