بررسی ویژگی‌های استاد موفق در آموزش مجازی از منظر دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد

تغییر و تحولات سریع تکنولوژی در عصر جدید همه ابعاد زندگی ازجمله تعلیم و تربیت را دستخوش تغییرات شدید نموده است؛ بنابراین نظام‌های آموزشی و برنامه‌های درسی آن برای پاسخگویی مناسب به نیازهای فزاینده جدید باید تدابیر درخوری بی اندیشند. یکی از این اقتضائات و نیازها، بهره‌گیری از آموزش‌های مجازی است (عباسی،1398). ظهور ویروس کرونا و بحران ناشی از آن این اقتضاء را چندین برابر نمود به‌گونه‌ای که بسیاری از مراکز آموزشی در دنیا لاجرم به‌سوی آموزش‌های مجازی سوق پیدا نمودند. آموزش‌های مجازی، از آموزش‌های مکاتبه‌ای ساده به‌عنوان یک تجربه یادگیری پیشرفته و تعاملی شروع شد (منتظر و گشول دره، 1399) و به سبب استفاده از روش‌های جدید موجبات کارایی و اثربخشی بیش‌ازپیش نظام‌های آموزشی را فراهم می‌نماید. از آموزش‌های الکترونیکی تاکنون تعاریف بسیاری ارائه شده است ازجمله: آموزش‌های مجازی بهره‌گیری از ابزارهای تکنولوژیکی گوناگون است که یا مبتنی بر وب بوده و یا توسط آن منتشر می‌شود و در خدمت اهداف آموزشی است (گریسون، 1383). در حال حاضر آموزش الکترونیکی به لحاظ دارا بودن ویژگی‌های مهمی ازجمله فراگیر محور بودن، خودکفایی فراگیر، یادگیری در 7/24، کم کردن هزینه‌ها با استقبال زیادی روبه‌رو شده است؛ اما باید توجه کرد که اضافه کردن تکنولوژی نوین به نظام آموزشی نباید تنها بر اساس احساس نیاز عمومی و حرکت به‌سوی بهتر شدن صورت گیرد بلکه توجه به بسیاری از جنبه‌ها ازجمله توجه به زیرساخت‌های فرهنگی، انسانی و تکتولوژیکی الزامی است (اعلامی و همکاران، 1398). همان‌طور که برای استقرار هر برنامه‌ای توجه به پیش بایسته‌ها و ایجاد زیرساخت‌های آن شرط اساسی برای تضمین موفقیت آن برنامه است، توسعه و ارائه آموزش‌های مجازی نیز مستلزم شناخت و توجه به الزامات و زیرساخت‌هاست (رحمانی، 1398) و باید آن را به‌عنوان یک فرصت بپذیریم و با بسط و گسترش زیرساخت‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در گسترش و ارتقای آن بکوشیم.برای فهم محیط آموزش الکترونیکی باید تصویر جامعی از عناصر و ابعاد مختلف دخیل در آن داشت. ازجمله عناصر اساسی دخیل در امر آموزش الکترونیکی، مدرس (استاد) است. به‌نحوی‌که توسعه و بقای نظام‌های آموزشی علاوه بر عوامل زیرساختی و بودجه، به کیفیت تدریس آن‌ها وابسته است. مدرس برای ورود به آموزش‌های مجازی و موفقیت در آن باید دارای یکسری ویژگی‌ها و توانمندی‌های خاص باشد. بااین‌وجود به نظر می‌رسد آموزش‌های مجازی در دوران کرونا به دلیل عدم فراهم بودن برخی زیرساخت‌ها ازجمله آمادگی کم اساتید و دارا نبودن برخی ویژگی‌های لازم برای ورود به آموزش‌های مجازی با چالش‌هایی روبرو شد. به همین دلیل ارزیابی نظرات ذی‌نفعان این آموزش‌ها به‌ویژه فراگیران، در خصوص ویژگی‌های لازم جهت موفقیت اساتید در آموزش‌های مجازی، حائز اهمیت است. این نظرات می‌تواند برنامه ریزان را در جهت رفع مشکلات و نقاط ضعف راهنمایی نموده و آن‌ها را به سمت اقدامات اصلاحی مناسب هدایت نماید (فقیهی و همکاران، 1398). کمتر پژوهشی در این زمینه انجام شده است به همین دلیل در این پژوهش به بررسی ویژگی‌های استاد موفق در آموزش مجازی از منظر دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد پرداخته شد.