تغییر هویت برنامه درسی در عصر پسا کرونا

از اواخر سال 1398 بود که با ظهور و گسترش سریع ویروس کووید 19 در ایران و بسیاری از کشورها، جهان درگیر یک پاندمی و بحران شد. دولت‌ها آن‌چنان‌که کاهاپی (2020)، اکتن (2020) نیز بدان اشاره کرده‌اند، به‌منظور جلوگیری از شیوع گسترده این ویروس و تبعات ناشی از آن‌که به مرگ جمعی از شهروندان می‌انجامید، تصمیم گرفتند تا به قرنطینه شهرها یا تعطیلی مشاغل و اصناف و دورکاری در سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی مبادرت ورزند تا بدین ترتیب با به حداقل رساندن رفت‌وآمدها، بر شرایط وخیم پیش‌آمده مسلط شده و اوضاع را به کنترل خود درآورند. پیرو این دستور کار، نهاد تربیت و آموزش از پایین‌ترین سطح آن یعنی مهدکودک‌ها تا بالاترین سطح آن یعنی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی نیز در ابتدا با تعطیلی موقت مواجه شده و سپس به مدد تکنولوژی و ابزارهای دیجیتال و استفاده از ظرفیت اینترنت، با بهره‌گیری از آموزش مجازی در عوض آموزش حضوری به فعالیت خود ادامه دادند.اگرچه ظهور کرونا، بهره‌گیری از تکنولوژی و استفاده از ظرفیت شناخته و ناشناخته آن در امر یاددهی یادگیری در ایران را سرعت بخشید و به دلیل عدم آمادگی و عدم آشنایی بسیاری از مجریان برنامه‌های درسیِ از پیش تعیین‌شده و عدم تطبیق آن با شرایط و امکانات جدید، مشکلات و اختلال‌هایی را نیز در امر یاددهی- یادگیری موجب شد، اما حضور این مهمان ناخوانده یعنی رسانه‌های اطلاعاتی جدید، انقلاب یا چرخشی تحولی در نظام آموزشی و رکن رکین آن یعنی برنامه درسی را رقم زد. تبیین این چرخش تحولی در برنامه‌های درسی که ماهیت و هویت آن را با تغییراتی مواجه ساخته است، موضوع موردبحث در این مقاله است؛ بنابراین سوال اساسی در این مطالعه این است که ماهیت و ویژگی‌های برنامه درسی در عصر پساکرونا چیست و یا به‌عبارت‌دیگر چه ویژگی‌هایی آن را از برنامه درسی در عصر پیش از کرونا متمایز می‌سازد؟