نقش ادراکات اعتباری در فقه سیاسی از دیدگاه شهید مطهری

اعتباریات، فرض‌هایی است که ذهن به منظور رفع احتیاجات زندگی، آنها را برساخته است و در دو حوزه فردی و اجتماعی زندگی انسان نقش ایفا می‌کند؛ حوزه فقه سیاسی یکی از مهم ترین قلمرو اعتباریات به شمار می رود که عدم توجه به تشخیص و تمییز اعتباریات و نقش آنها در زندگی، موجب ضرر و آسیب های خطرناک معرفتی و عملی می‌گردد. در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی نشان داده می‌شود که ساختمان وجودی انسان طوری آفریده شده است که بسیاری از نیازمندی‌ها و احتیاجات او در اجتماع رفع می‌گردد و اعتباریات، در اجتماع، انسان را یاری می‌رساند که وی به غایات و کمال اجتماعی خویش، از طریق وضع قراردادهای اجتماعی و احکام فقهی، نائل گردد. در اندیشه و فقه سیاسی اسلام نیز طبق نظریات بسیاری از دانشمندان اسلامی، احکام و شرایع، اعتباری‌اند و برای رساندن انسان و جامعه به غایت حرکت استکمالی اعتبار و قرارداد می‌شوند. از آن احکام اعتباری، نظام سیاسی و عقلانیّت ارزشی خاصّی استنتاج می‌‌گردد که راهنمای سیاست‌گذاری‌های اجتماعی سیاسی است؛ از اینرو یکی از مهم‌ترین کارکردهای اعتباریات در حوزه فقه سیاسی جلوه گری می‌یابد.