نقد دیدگاه تقی الدین نبهانی در باب ادله اثبات وجود خدا بر اساس دیدگاه شهید مطهری

پژوهش حاضر به منظور نقد ادله تقی الدین نبهانی (متوفای 1398 ق/ 1977م) در باب اثبات خدا با استفاده از مبانی فلسفی و کلامی شهید مطهری(ره) و با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. نبهانی در اثبات وجود خدا به روش عقلی تکیه دارد. او عقل را منحصر در تحلیل محسوسات می داند و بر این اساس به دو دلیل خلق و اختراع و نیز احکام و اتقان استناد می کند. او با رد منهج متکلمین که مبتنی بر مبانی منطقی و فلسفی است تنها امور حسی را به دلیل بداهت، مصون از خطا می‌داند و بر همین اساس هیچ دلیل دیگری را نمی‌پذیرد. استاد مطهری(ره) کارکرد عقل را علاوه بر تحلیل مبتنی بر حس، ادراک کلیات می‌داند. وی بر همین مبنا و حلیل از عقل و کارکرد آن به دلایل متعددی در باب اثبات وجود خدا استناد کرده است که از جمله آن‌ها برهان صدیقین با تقریر صدرالمتالهین است که نه تنها عهده‌دار اثبات اصل وجود خداست بلکه صفات واجب متعال و توحید را نیز به اثبات می‌رساند. اما ادله نبهانی به لحاظ منطقی یا جدلند و یا انّ غیر مطلق که مفید یقین نیست و از طرفی این ادله فقط وجود یک موجود غیر از طبیعت را اثبات می‌کنند.