بررسی نسبت ملی گرایی و اسلام گرایی با تاکید بر اندیشه استاد مرتضی مطهری

یکی از موضوعاتی که در تاریخ معاصر چالش های فکری زیادی در جهان اسلام ایجاد نمود، مسئله ی نسبت میان ملی گرایی و اسلام گرایی است. چرا که پس از ورود اسلام به کشورهای مختلف، تمایلات و غیرت دینی در میان ملتهای گوناگون شکل گرفت و «امت اسلام» و «جامعه ی مسلمین» جایگاه ویژه ایی در میان این ملتها پیدا کرد. اما پس تغییرات ژئوپلتیک در دو قرن گذشته و شکل گیری کشورهای به ظاهر مستقل و خصوصا با ورود استعمار به کشورهای اسلامی، مسئله ی هویت ملی و ایجاد مرزهای جغرافیایی که همانند شکاف های عمیق در جان جهان اسلام، دغدغه بسیاری از روشنفکران در جهان اسلام گردید. بسیاری میان این دو هویت (ملی و دینی) و گرایشات ملی گرایانه و اسلام گرایانه تضاد و حتی تقابل می دیدند که موجب تنازغات سیاسی و کاهش قدرت بی بدیل جهان اسلام و امت اسلامی نیز می گردید. این مقاله با بررسی بنیادین مفهوم «ملت» و تطورات آن در تاریخ معاصر، به حل این مسئله و تبیین نسبت میان ملی گرایی و اسلام گرایی از منظر متفکر فرزانه ی جهان اسلام، استاد شهید مرتضی مطهری(ره) می پردازد