بررسی مقایسه ی نظریات تفسیری استاد مطهری و علامه طباطبایی

در این تحقیق کوشش گردیده که نظریات تفسیری استاد مطهری(ره) و علامه طباطبائی با رویکرد تطبیقی در سه بسترخدا شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی مورد کاوش قرار بگیرد. شیوه تفسیری استادمطهری(ره) با علامه طباطبایی با هم تفاوت داشته گرچه در برخی موارد دارای مشترکاتی نیز می باشند. ازمنظر آنان زبان قرآن برخلاف زبان عرف عقلاء بوده و مخصوص به خود قرآن می باشد. هردو مفسّر به مسئله خدا شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی با تکیه بر قرآن کریم پرداخته اند اما نوع نگاه شان باهم متفاوت است؛ استاد مطهری(ره) اطلاق واژه نور را به خدای متعال از طریق عمومیت وضع آن حل نموده اما علامه طباطبایی با نگاه هستی شناسانه و از راه وحدت تشکیکی وجود، استعمال واژه فوق را به خدای متعال جایز می شمارد. در بحث هستی شناسی علامه مسئله آسمانها و زمینهای هفتگانه را از طریق مماثلت عددی امر مسلم دانسته اما استاد مطهری(ره) دلیل بروجود هفت آسمان را نصی قرآنی می داند ولی زمینهای هفتگانه را ازظهور آیه 12سوره طلاق استفاده می کند. در باره حقیقت و آفرینش انسان دیدگاه هر دو مفسر باهم نزدیک بوده اما نسبت به نظریه تکامل رویکردها و گرایشهایی متفاوتی را برگزیده اند که به عقیده شهید مطهری(ره) با فرض پذیرش نظریه فوق نیز، هیچگونه تضادی با آموزه توحید نداشته بلکه در جهت تایید آن قرار دارد. علامه تاثیر جهان بینی مادی و الهی را در زندگی انسان مورد توجه قرار داده و حسّ خدا خواهی را در وجود انسان به عنوان یک امر فطری معرفی می نماید که تمام آموزه های دین اسلام با آن همسویی دارد. اما استاد مطهری(ره) ضمن تاکید براین مسئله، روی قابلیت های انسان و نقش او در ساختن خویشتن و اهمیت سرمایه های انسانی عنایتی بیشتری نشان داده است. راجع به مسئله عفت، علامه طباطبایی فقط در محدوده بیان قرآن به آن پرداخته اما استاد مطهری(ره) علاوه برآن، ضمن تبیین جایگاه عفت در جامعه انسانی دیدگاه متفکران غربی را نیز نسبت به این موضوع به چالش کشیده است