عنوان: دانه‌بندی رسوبات و بررسی حساسیت واحدهای زمین‌شناسی به فرسایش(مطالعه موردی: حوزه آبخیز کرج)

در مطالعات فرسایش و حفاظت خاک ویژگی‌های سنگ‌شناسی حوزه آبخیز از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار است. رفتار سنگ‌های مختلف در مقابل فرسایش متفاوت بوده و بعضی از واحدهای سنگ‌شناسی حساس به فرسایش و مستعد تولید رسوب هستند. در این مقاله حساسیت واحدهای زمین‌شناسی به فرسایش با استفاده از دانه‌بندی در بخشی از ارتفاعات البرز مرکزی حوزه آبخیز سد کرج، بخشی از رودخانه کرج بررسی‌شده است. دانه‌بندی به روش الک خشک و هیدرومتری رسوب انجام گردید، بیشترین مقدار رسوب روی الک‌های 62٫5 و 150 میکرون باقی‌مانده است که نشان از ریز بودن رسوب موردنظر می‌باشد و رسوب در محدوده ماسه قرار می‌گیرد. با استفاده از نرم‌افزار پایه گرادی استات1منحنی‌های رسوب شامل منحنی‌های زنگی و تجمعی تهیه گردید و همچنین پارامترهای آماری رسوبی از قبیل چولگی، جور شدگی، کشیدگی و میانگین ذرات به دست آمد که نوع رسوب ماسه ریز هست. بیشترین رسوب بر اساس دانه‌بندی به ماسه اختصاص یافت که 93٫9 درصد را شامل می‌شود. با توجه به نقشه حساسیت واحدها و مقدار رسوبات در هر واحد، بیشترین تاثیر در رسوب زایی مربوط به واحد ekv و بیشترین مساحت سازندهای منطقه مربوط به واحد ekt می‌باشد. ماسه ریز از دو واحد زمین‌شناسی ekv و el تولید می‌شود. با استفاده از روش آهک سنجی مشخص شد که نمونه رسوب خروجی حاوی آهک کمی است بنابراین رسوب ماسه ریز خروجی عمدتاً از واحد ekv منشا گرفته است و بنابراین واحد ekv بیشترین تاثیر را در تولید رسوب داشته است با توجه به حساسیت بخش زیادی از حوضه به فرسایش عملیات بهره‌برداری جاده‌ای و احداث معدن در این منطقه توصیه نمی‌شود به‌عبارت‌دیگر هیچ‌گونه فعالیت انسان‌ساز در این منطقه نباید صورت بگیرد. یکی از راهکارها این است که پوشش گیاهی منطقه را با استفاده از گونه‌های بومی تقویت کنیم.