بررسی اصطلاحات «غیبت و حضور» در سه اثر عرفانی کشف المحجوب، مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه و شرح التعرف لمذهب التصوّف

غیبت و حضور یکی از اصطلاحات بنیادین در کتب تصوّف و از مراحل سیر و سلوک عارفانه است به همین جهت در تصوّف تعاریف متعدد و بسیاری از آن شده است. این دو اصطلاح در بسیاری از آثار شعرا و عرفا بکار گرفته شده است. در این مقاله دو اصطلاح غیبت و حضور در سه اثر عرفانی کشف المحجوب، مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه و شرح التعرف مورد بررسی قرار گرفته و موارد مهم و اصلی این دو اصطلاح مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شده است. بررسی دیدگاههای نویسندگان این سه اثر مذکور درباره این دو اصطلاح نشان دهندۀ تسلط فکری این سه عارف بزرگ بر مضامین و اصطلاحات تصوّف و به خصوص در این موضوع مورد بحث بوده است. مسئله حضور و غیبت از اهمیت بسیاری در سیر و سلوک عارفانه برخوردار است، چنانکه مولوی در کتاب مثنوی معنوی خود دربارۀ اهمیت آن سخن به میان آورده است هر چند علاوه بر مولوی در شعر شاعرانی دیگر از جمله حافظ، صائب و غیره نمود پیدا کرده است. هدف از گرد آوری این مقاله درک و فهم معانی و تعاریف دو اصطلاح غیبت و حضور و ارتباط این دو اصطلاح با برخی از اصطلاحات عرفانی دیگر است. و اینکه عارف در حال غیبت چگونه باید باشد تا از خود به طور کلی غایب شود و از همۀ امور دنیوی و تعلّقات آن دل برکند تا به وسیلۀ آن بتواند در پیشگاه حق حاضر باشد و از این طریق به حضور حق راه یابد.