بررسی ساختار روایی داستان دباغ در بازار عطاران در مثنوی با پیش متن های آن (بر اساس دیدگاه پراپ)

پیوندهای بینامتنی از رویکردهای نوین در خوانش و نقد متون است. بر پایه ی این رویکرد علمی، هیچ متنی از متون دیگر مستقل نیست و هر متن، بینامتنی است که از پیش‌متن‌هایی برآمده است. ژرار ژنت یکی از نظریه پردازان حوزه ی پیوندهای بینامتنی است. وی بینامتنیت را به سه گونه ی پیوند بینامتنی آشکارا-تعمّدی، پنهان-تعمّدی و ضمنی تقسیم کرده است. مقاله ی پیشِ رو با تکیه بر همین رویکرد علمی و با روش مطالعه ی کتابخانه ای به بررسی تطبیقی و مقایسه ی محتوایی و صوری داستان دباغ در بازار عطاران در مثنوی با پیش متن های آن با تکیه بر نظریه ی روایت شناسی ولادیمیر پراپ می پردازد. روایت شناسی رویکردی نوین و ساختارگرا در مطالعه ی ادبیات داستانی است. ولادیمیر پراپ، مردمشناس روسی با مطالعات ریخت شناختی قصه های عامیانه در سال 1982، الگویی حاکم بر این قصه ها را استخراج کرد و به نوعی وحدت و همانندی در ساختار و عملکرد آن ها دست یافت و این مقاله بر پایه ی همین رویکرد علمی تنظیم شده است. نتایج نشان می دهد: مولانا در بیان داستان ها و آفرینش و بازآفرینی آن ها خلاقیت دارد و داستان های پیشینیان را با بسط و گسترش بیان می دارد. از این روی، خویشکاری ها در مثنوی، تفصیل بیشتری نسبت به پیش متن ها دارند.