عوامل موثر در ناکامی حکمرانی آب در ایران و بررسی پیامدهای امنیتی، اقتصادی و اجتماعی آن (نمونه موردی حوضه آبریز فلات مرکزی)

بهره‌برداری مناسب و پایدار آب تحت تاثیر نظامها و نهادهای اجتماعی یا حکمرانی آب می باشد، برخی معتقدند دلیل اصلی بحران آب در جهان به مدیریت ضعیف و کاهش بهره وری ناشی از حکمرانی نامناسب آب ارتباط دارد. در پاسخ به عوامل موثر در این ناکامی باید گفت؛ شکست و کوتاهی «حکمرانی آب» در ایران محصول علل متنوعی از نادانی و ناتوانی است و این تنوع، نتیجه گستردگی و پیچیدگی مجموعه زیرساخت ها، نهادها و سازمان هایی است که حول مقوله آب شکل گرفته‌اند. البته عواملی همچون کاهش بارش و افزایش دما و برداشت بیش از حد آبخوان ها نیز موجب کاهش آب‌های زیرزمینی شده است. کوشش این مقاله یافتن عوامل موثر در شکست حکمرانی آب و تبیین پیامدهای امنیتی ناشی از این ناکامی حکمرانی در ایران در مقیاس کوچک ‏تر در حوضه آبریز فلات مرکزی است. ماهیت مطالعه، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر نتایج تجویزی، عملی و کاربردی است. یافته های پژوهش حاکی از این است که عدم حکمرانی خوب در این راستا با استقرار صنایع آب‌بر و ایجاد طرح پروژه‌های انتقال آب بین حوضه‌ای و... سبب ایجاد پیامدهای منفی در کشور، به‌واسطه کاهش تولیدات کشاورزی، مهاجرت روستانشینان به شهرها، خروج ارز به‌واسطه ورود محصولات کشاورزی، فقر و بیکاری، مشکلات زیست محیطی و... گردیده، که با توجه به وسعت جغرافیایی حوضه آبریز فلات مرکزی، این پیامدهای منفی، در ابعاد گوناگون امنیتی، اقتصادی و اجتماعی بر زیست و وضعیت جامعه و کشور تاثیر گذاشته است، به گونه‌ای که در صورت تداوم روند موجود، از جهات مختلف، ایران را دچار چالش راهبردی خواهد نمود.