حکمرانی قضایی الکترونیکی؛ تعامل حق و شفافیت

حکمرانی قضایی الکترونیکی به معنای اعمال قدرت قضایی از طریق بستر الکترونیکی است. این مفهوم در ذات خود با دو چالش همراه است؛ نخست درباره سهم قوه قضائیه در حکمرانی و دوم جایگاه الکترونیکی ‏سازی حکمرانی قضایی. قوه قضائیه به عنوان پاسبان حقوق و آزادی‌ها و نگهبان عدالت و نظم عمومی، در نقش کنترل کننده نهادهایی به شمار می‌رود که متصدیان حکمرانی‌اند. از این منظر، حکمرانی قضایی جنسی متمایز از حکمرانی نهادهای سیاسی و دولتی دارد. از سوی دیگر الکترونیکی سازی حکمرانی قضایی برنامه‌ای روبنایی، اجرایی و تشریفاتی است و هسته اصلی اختیارات قضایی که شامل صدور حکم و تعیین حدود حقوق و مسئولیتها است را دربرنمی‌گیرد. در ارزیابی این چالش‏ ها، در این نوشتار افزون بر پرداختن به نسبت میان حکمرانی قضایی و حکمرانی سیاسی به نقش بستر رایانه‌ای و تجهیزات الکترونیکی در تبلور آن اشاره می‌شود. نوشته حاضر با روش توصیف و تحلیل در پی آن است که نشان دهد الکترونیکی سازی در دستگاه قضا دو دسته از اهداف را پیگیری می‌کند که سازه های حکمرانی قضایی مطلوب را شکل می‌دهند؛ نخست مدیریت بهینه قضایی با تمرکز بر روی برنامه‌هایی مانند ایجاد نظم در امور، تهیه آمار قضایی، کمّی کردن رویه قضایی برای پشتیبانی در صدور رای، دقت در رسیدگی با ارایه سوابق و مستندات دسته‏ بندی شده، بیطرفی در ارجاع پرونده ها، یکپارچه سازی پرونده ها، اطلاع یابی سریع از فرایند رسیدگی و اعمال مناسب تر ضمانت اجراها. دوم نیل به آرمان‌های قضایی در جلوه‌هایی مانند تضمین بهتر حقوق متهم، بزه دیده و جامعه و تسهیل اقدام از سوی اشخاص درگیر در پرونده، شفاف سازی در پرونده ها، مبارزه با فساد و نهایتاً اجرای بهتر عدالت.

electronic judicial governance interaction of right and transparency

electronic judicial governance means the exercise of judicial power through the electronic platform. this concept is inherently associated with two challenges; the first is about the role of the judiciary in governance and the second is the position of computerization of judicial governance. the judiciary, as the guardian of rights and freedoms and the guardian of justice and public order, has a controlling role over the institutions that govern. from this perspective, the judiciary has a different role from the rule of political and governmental institutions. electronic governance, on the other hand, is a superstructure, executive, and procedural program that encompasses the core of judicial authority, which includes sentencing and determination of rights and responsibilities. in assessing these challenges, in addition to addressing the relationship between judicial and political governance, this paper addresses the role of the computer platform and electronic equipment in its crystallization. the present paper seeks to show by the method of description and analysis that computerization of the judiciary pursues two sets of goals that form the structures of optimal judicial governance; first, optimal judicial management by focusing on programs such as ordering affairs, preparing judicial statistics, minimizing judicial procedure to support voting, careful handling of classified records, and impartiality in referring cases. , integration of files, prompt information on the review process and better enforcement of sentences. second, to achieve judicial ideals in such aspects as better guaranteeing the rights of the accused, the victim and the community, and facilitating action by those involved in the case, transparency in the cases, the fight against corruption, and ultimately better administration of justice.