تحلیل روایت خاندان برمکیان در تاریخ بیهقی و مقایسه آن با تاریخ طبری

هر روایت و متن تاریخی برساختة اجتماعی است که نشان از موضع فرهنگی مورخ آن دارد و گذشته از چشمانداز مولف و بافتفکری فرهنگی زمانه وی، بازنمایی میشود. از این رو، روایت های مختلفی از یک رخداد و یک موضوع وجود دارد. در این جا، به عنوان نمونه موردی، روایت خاندان برمکیان در یکی از متون برجسته سدۀ چهارم یعنی تاریخ بیهقی مورد بررسی قرار می گیرد و سپس با یکی از مهم ترین متون کلاسیک تاریخی، یعنی تاریخ طبری مقایسه می شود تا به این پرسش ها پاسخ داده شود: روایت آل برمک چگونه در دو متن پیش‌گفته بازتاب یافته است؟ معنا و هدف این دو متن چه بود؟ رویکرد اتخاذ شده در این تحقیق، رویکرد معناکاوی است. بر پایه این رویکرد، به منظور فهم متن بیهقی و طبری در کنار شناسایی عناصر زبانی روایت های آنان لازم است رابطه میان متن روایت ها با نویسنده (در این جا بیهقی و طبری) و بافت اندیشه ای و فرهنگی زمانۀ متن، بررسی و تحلیل شود. نتایج این واکاوی نشان می دهد هر کدام از این مورخان تحت تاثیر نظام ارزشی و معرفتی خویش، روایت آل برمک را در متن خود منعکس کرده اند. هر چند هر دو آنان در پس روایت هایشان عبرت آموزی را مد نظر داشته اند؛ امّا از آن جا که زمانه و بینش این دو مورّخ متفاوت است در نتیجه روایت های آنان نیز متفاوت است و بیهقی بخشی از این روایت را در متن خود آورده است.