چینش بلاغی زبان در حکایت بر دار کردن حسنک وزیر

ابوالفضل بیهقی یکی از بزرگترین نویسندگانی است که تاریخ را به چاشنی ادبیات آراسته است. در جایجای تاریخ بیهقی قدرت نویسندگی، نوآوری و بهرهگیری از بلاغت برای روایت تاریخ دورۀ غزنوی آشکار است. قصۀ بردار کردن حسنک وزیر یکی از بخشهای تاریخ بیهقی است که نویسنده علاوه بر روایت تاریخی این واقعه، به واسطۀ احساسات انسانی خود روایتی بسیار تاثیرگذار را به نمایش گذاشته است. ما در این جستار به روش تحلیلیتوصیفی به مطالعۀ دخل و تصرفهای بیهقی در زبان و عناصر آن برای تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب و بیان احساسات مختلف خود و سایر شخصیتها در حکایت مذکور میپردازیم. برآیند تحقیق گویای این است که در این روایت، جملهبندیها، کوتاهی و بلندی جملهها، استفاده از فعلهای پیدرپی، استفاده از واژهها و در ابعاد کوچکتر واجها، همسو و در ارتباط با مضمون، پیام یا موضوع روایت است. جملات کوتاه که به تبع فعلهای بیشتر و پیدرپی را همراه دارند، میتوانند تداعیگر سرعت در عمل، خشم یا اضطراب باشند. به کارگیری واجهای همسان نیز در انتقال احساس گوینده خصوصاً از زبان سلطان محمود بسیار گیرا و چشمگیر است.