تاریخ بیهقی در جهان ایران‌شناسی

بیهقی تاریخ گرانقدر خود را از حوادث سال 409 ه. آغاز کرد و تا حدود 470 ه. که به اواخر عمر شریف دیوانی‌اش نزدیک بود ادامه داد. این اثر یکی از شاهکارهای تاریخ‌نویسی ایرانی است که مولف توانمندش با استادی تمام ادبیات و تاریخ را به هم درآمیخته و یکی از زیباترین آثار فرهنگی ایرانی را فراهم ساخته است. اهمیت تاریخ بیهقی هم از جهت مستند بودن آن و هم از لحاظ زیبایی متن بدان پایه است که از دیرباز مورد توجّه ایران‌شناسان و تاریخ‌پژوهان در جهان ایران‌شناسی واقع شده‌است. و. اچ. مورلی و و. ان. لیز در 1862 م. به چاپ و انتشار تاریخ بیهقی در کلکته پرداختند. این اثر از سوی موسسۀ آسیایی بنگال انتشار یافت. یحیی الکشّاب و صادق نشات ترجمۀ‌ای از تاریخ بیهقی به عربی در سال 1956 م. در قاهره منتشر کردند. الف. ک. آرندز ترجمه روسی تاریخ بیهقی را در سال 1962 در تاشکند و در سال 1969 در مسکو منتشر ساخت. باسورث و دانشمندان ایران‌شناس دیگری نیز در بررسی و توضیح و تحلیل این اثر عظیم کوشیده‌اند. هدف از نگارش این مقاله بررسی پژوهش ها و آثاری است که به شرح زندگی ابوالفضل بیهقی و اثر گرانقدر او تاریخ بیهقی پرداخته‌اند.