دو دیبای خسروانی در ترازوی نقد ( تاریخ بیهقی و تاریخ و جغرافیای دارالسّلطنة تبریز)

در این جستار با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تطبیقی و نقد بلاغی دو دیبای خسروانی (تاریخ بیهقی و تاریخ و جغرافی دارالسّلطنة تبریز «جغرافیای مظفّری») پرداخته و ردّ پا و حضور پنهان-آشکار بیهقی را در یکی از کتاب های تاریخ دورة رستاخیز ادبی یافته و نشان داده ایم که به‌رغم نظر برخی منتقدان ادبی، شاه زاده نادرمیرزا همانند بیهقی به عنوان گزارشگر حقیقت و تاریخ نگاری ادیب و روشمند و منتقدی آگاه و بی طرف، در دورة بازگشت ادبی در حوزة نثر فارسی، به کتاب تاریخ بیهقی به عنوان متنی قابل تقلید و دارای روش علمی توجّه داشته و اصول علم تاریخ نویسی را رعایت کرده و پس از قرن ها بی‌خبری و غفلت از تاریخ بیهقی، احیا کنندۀ سبک بیهقی است، به طوری که در دو کفّۀ ترازوی نقد مشابهت های سبکی و ساختاری فراوانی را میان این دو اثر و به ویژه در بخش هایی که ادبیّت متن جلوۀ بیشتری دارد، می توان دید.