تامّلی بر «بازنمایی قدرت سیاسی» در تاریخ بیهقی با رویکرد به فلسفۀ زبان شناسی سوسور

اگر بخواهیم از زاویۀ دید سوسور به خوانش متنی تاریخی و «زندگی نشانه ها در جامعه» بپردازیم، تاریخ بیهقی را متنی فراتر از «زبان شناسی تاریخی گرا» خواهیم یافت که رو به تثبیت گفتمان قدرت برتر زمانه اش داشته است. سوسور نشانه شناسی را جایگزین مطالعۀ تاریخ زبان دانست. از این منظر، تاریخ بیهقی را میتوان اثری زبانشناختی دانست که در ضمن نگارش رخدادهای تاریخی می کوشد اتفاقات جاری در بستر زمانۀ خود را به سود هژمونی قدرت سیاسی نیز هدایت کند. بستر مورد نظر بیهقی برای تاریخ نویسی، خود متنی دیگر است. دقت عمیق در این متن ما را با مبانی سیاسی و دینی موثر بر فکر و قلم بیهقی در همراهی و همدلی با ساختارهای حکومتی آشنا کرده و از این مهم تر، کارآمدی این گونه متون را در بر ساختن حکومت های سرکوبگری که با ابزار سلطنت تقدیر گرا ایجاد دولت های متشرع به انقیاد مخالفان می پردازند، آشکار می کند. در این مقاله با اتّکا به آرای زبانشناسانه سوسور برآنیم تا با رمزگشایی از آن چه بیهقی در لفاف «به جا آوردن حق تاریخ» و در خلال نثر زیبایش پنهان کرده، وجوهی ناپیدا از فریب حکومت های تقدیرگرا و ظاهراً الهیاتی را در تاریخ بیهقی مورد بازخوانی قرار دهیم.