بازشناخت الگوی تعاملات فرهنگی سیاسی در تاریخ بیهقی برای تدوینِ راهبردهای ژئوپلیتیکی در افغانستان

هرگونه راهبرد ژئوپلیتیکی برای تقویت مردم‌سالاری در یک کشور، نیازمند شناخت الگوی تعاملات فرهنگی سیاسی مردم آن در طول تاریخ است و تاریخ بیهقی متنی کارا برای بازشناخت این الگوها در افغانستان است. تاریخ بیهقی متنی چند ساحتی است و توصیف دقیق کنشها و واکنشهای حاکمان و مردم برخی از شهرها، شیوۀ برخوردِ فرودستان با فرادستان، مختصات دقیقی از فرهنگ و شیوۀ زیست انسانها، ساز و کار قدرت و سیاست در پهنۀ جغرافیایی افغانستان به نمایش میگذارد. بخش قابل توجّهی از روایت‎های این اثر در مرزهای جغرافیایی افغانستان کنونی میگذرد؛ سلطۀ درازمدتِ دودمان غرنوی بر این سامان، تاثیراتی ژرف بر مردم آن گذاشتهاست؛ با نگاهی گذرا به فراز و فرودهای سیاسی افغانستان در چند دهۀ اخیر و مقایسۀ آن با رویدادهای تاریخ بیهقی، میتوان همسانیهای گستردهای میانِ سازوکارهای سیاسی و الگوهای ارتباطی فرادستان و فرودستان در این دو بازۀ زمانی کشف کرد. پژوهش پیش رو در پی آن است که الگوهای ارتباطی فرادستان و فرودستان و ساز و کارهای سیاسی در این متن را تبیین کند تا بتوان از این دادهها برای درک و در نهایت تدوین راهبردهای ژئوپلیتیکی در راستای تغییر وضعیت و حاکم کردن یک حکومت مردمی در بلندمدت بهره برد.