بررسی فرایندهای عاطفی در گفتمان عقلانی تاریخ نگاری مطالعة موردی دال های احساسی در روایت بیهقی

یکی از مهم ترین ویژگی های ژانر تاریخ نویسی، تسلط عقلانیّت و گفتمان عقلانی بر این ژانر است. گفتمان های تاریخی عمدتاً تحت تاثیر عقلانیت بوده اند و به جای احساس بر شناخت و استنادسازی های منطقی مبتنی هستند. در این نوع نگارش، این فرایندها هیچ گاه اولویت نداشته بلکه الگوهای شناختی و عقلانی، فرایندهای غالب در تاریخ نگاری هستند. به بیان دیگر، تفکر عقلانی، عنصر مسلط بر گفتمان تاریخ نگاری است. یکی از ویژگی های تاریخ بیهقی ظهور احساسات، عواطف، شور و هیجان و تجربه های شخصی مورخ است. به باور برخی از متفکران شناخت محور، احساسات را هم می توان به عنوان شکلی از دانش و تفکر در نظر گرفت. اگرچه احساسات متغیر و زودگذر هستند و تشخیص احساسات دقیق افراد در یک زمان خاص و انگیزه های آنها برای تصمیم گیری بسیار دشوار است، با این حال، بررسی برخی دال های احساسی در روایت بیهقی و نحوة ظهور آن ها، می تواند فهم عمیق تری از اندیشه ها، قضاوت ها و باورهای بیهقی ارائه کند؛ به ویژه آن که بررسی نحوة ادای این احساسات در ساختار کلامی و گزینش های زبانی مورخ، می تواند در نظام تعاملی بدن- ذهن، نوع بینش نویسنده در رویارویی با حوادث تاریخی و کنش های شخصیت ها و تاثرات عاطفی وی را در برابر آن ها توضیح دهد.