مطالعۀ نحو بلاغی تاریخ بیهقی با تکیه بر جایگاه قید در جمله

یکی از مباحث عمده در دانش معانی، مقولة تقدیم و تاخیر است. هرچند در این مبحث، بیشتر به مسند و مسندالیه پرداخته می شود، جایگاه قید نیز در بلاغت کلام بسیار عمده و قابل توجّه است. تاریخ بیهقی به عنوان متنی که حتی امروزه منبع الهام شاعران سپیدسرا در ساخت زبانی است، از این منظر در میان متون کهن، جایگاهی ویژه دارد. هدف این مقاله مطالعة گزاره های تاریخ بیهقی از نظرگاه جایگاه قید، در محور هم نشینی کلام است. بدنة مقاله را پس از درآمدی بر جایگاه قید در القای کلام و اقناع بلاغی مخاطب، نمونه هایی از جملات تاریخ بیهقی تشکیل می دهد که در آن ها قید درجایگاهی اثربخش، به شاعرانگی گزاره یاری رساندهاست. در پایان این پژوهش که با استفاده از منابع کتابخانه ای و به شیوة استقرایی و تحلیل داده ها انجام شده است این نتیجه حاصل می شود که ابوالفضل بیهقی با وجود این که به شاعری معروف نیست، در چیدمان نحوی گزاره ها به گونه ای عمل کرده که می توان نمونههایی از جملات او را از منظر جایگاه قید، شعر منثور دانست.