بررسی مفاخرات ابوالفضل بیهقی در تاریخ بیهقی

یکی از شگردهایی که نویسندگان و شاعران جهت مقبولیت عام، با هدف متمایز کردن خود و آثارشان در بین دیگران، به تمجید از خود و یا اثر خود می پردازند، مفاخره است. ابوالفضل بیهقی، یکه تاز عرصۀ تاریخ نگاری، در تاریخ بیهقی به مفاخره اهتمامی خاص داشته و هوشمندانه از آن بهره بردهاست. نتایج تحقیق نشان می دهد که مفاخرات بیهقی در سه دستۀ مفاخره به هنر نویسندگی در تاریخ نگاری، مفاخره به خود و مفاخره به اثر خود، یعنی تاریخ بیهقی جای گرفته-اند. مفاخرات بیهقی در تاریخ نگاری با هدف بیداری خفتگان در آینده، رجوع خردمندان به تاریخ وی و بهره وری از آن و نوشتن تاریخ پایه ای است. همچنین مفاخره به کتاب خود به دلیل زندهکردن نام بزرگان از نظر بیهقی حائز اهمیت است. مفاخره به شخصیت خود در زمینه هایی چون راست گویی و معتمد دربار بودن، نقل اخبار درست، مفاخره به نیکوخطی، مفاخره به آگاهی خود به امور نمایان شدهاست. مفاخرات بیهقی با هدف ماندگاری اثر و نیز یادکرد وی به نکونامی در تاریخ نگاری است و در کاربرد آن سعی دارد که با مدد گرفتن از عبارات تعدیل کننده همانند «توفیق از خداوند»، «به فضل ایزد عزّ ذکره» و... مخاطب را از خود به غیر متوجّه نماید تا از آسیب خودستایی یک سویه بر حذر باشد و از مدار اخلاق پا را فراتر ننهد.