بررسی وضعیتِ ترجمه و مترجمان در تاریخِ بیهقی

یکی از ویژگیهایِ برجستۀ تاریخِ بیهقی، یادکردِ رویدادها به گونه ای مفصّل و با جزئیاتِ عینی است. این مطالعه با هدفِ بررسیِ وضعِ ترجمه و مترجمان در تاریخِ بیهقی برایِ غنیتر کردنِ تاریخِ ترجمه در ایران انجام شده است. برایِ دستیابی به این هدف، کتاب از آغاز تا انجام خوانده شد. نتایجِ این بررسی نشان میدهد که فعّالیتِ ترجمه را در بیشترِ رویدادها، دبیران عهده دار بوده اند و شمارِ افرادی که مشخصاً به این فعّالیت بپردازند و نامِ مترجم داشته باشند بسیار اندک است. دبیران، در گزارشهایِ بیهقی، هر دو نوعِ ترجمه، یعنی ترجمۀ شفاهی و کتبی را عهده دار بودهاند و پُربسامدترینِ انواعِ ترجمۀ آنان شاملِ ترجمۀ شفاهیِ پیاپی در رویدادهایِ سیاسی و دیدارهایِ پادشاه و همچنین ترجمۀ کتبیِ متونِ اطلاعی، به ویژه، ترجمۀ نامه ها از فارسی به عربی و برعکس و ترجمۀ دیداریِ ملطّفات است. در بیشترِ ترجمه های فارسیِ نقل شده در این کتاب، تاثیرِ ساختارهای زبانِ مبدا آشکار است که می توان آن را «زاییدۀ تاثیر عمومی نحو عربی بر نثر فارسی» و یا «متنی» دانست که دبیر پیش روی دارد و ترجمه میکند .