بیهقی و مذهب حنفی

در این نوشته کوشیدهایم با تحلیل شیوه و تعداد یادکرد نام امامان شیعه (ع)، این مهم را بسنجیم که بیهقی در اثرش تا چه حد نسبت به سایر فرق اسلامی هم‌عصرش، تعصب به خرج داده‌است؟ پس از تفحص و بازبینی متن تاریخ بیهقی با تاکید بر بررسی اعلام و گزارشهای مختلف، به این نتیجه میرسیم که ابوالفضل بیهقی، در سرتاسر تاریخ بیهقی جز سه بار که نام امام حسین (ع) و پنج بار که نام امام رضا (ع) را ذکر میکند دیگر از هیچکدام از امامان شیعه نامی نمیبرد. از سویی میدانیم آن چه داریم همۀ تاریخ بیهقی نیست امّا «مشت نمونۀ خروار» است و نیز میدانیم که مورخ شهیر دیار بیهق در عقیده بر مرام ابوحنیفه است و در ذکر بر دار کردن حسن‌بن‌میکال و مدح و قدحهایی که از دیگران در بازماندۀ تاریخ بیهقی موجود است میتوان دریافت که باوجود انصاف و سعۀ صدر بسیار، وی خالی از تعصب مذهبی نبوده است؛ بر همین نمط، میتوان گفت این رویکرد او که در بیان جزئیات و تصویر لحظات و زنده‌کردن روایات تبحری بینظیر دارد، تصادفی نیست و باید بخشی از آن را نتیجۀ تعصب او در عقیدهاش دانست که بحثش نیازمند مجالی مفصل است.