بررسی شخصیّتهای سیاه و سفید در داستان حسنک وزیر

تاریخ بیهقی نمونهای عالی از نمایش شخصیّتهای متعدّد سیاه و سفید در ادبیّات فارسی است که از اهمیّت زیادی برخوردار است. بهخصوص داستان حسنک وزیر، که پر است از اینگونه شخصیّتها. در واقع خواننده با خواندن داستان حسنک وزیر، گویی خود، در آن دوران حضور داشته و با شخصیّتهای این داستان زندگی کردهاست. شخصیّتهایی چون حسنک وزیر، بونصرمشکان، بوسهل زوزنی، سلطانمسعود غزنوی، شخصیّتهای مثبت و منفی این داستان هستند که بیهقی با بیان شیوای خود، این شخصیّتها را در ذهن خواننده نهادینه کرده و خواننده نیز آنها را باور میکند. بیهقی در داستان حسنک وزیر، شخصیّتهای منفی این داستان مانند بوسهل زوزنی، مسعود غزنوی و علی رایض را در تقابل و تضاد با افراد مثبت داستان قرار میدهد و توصیف بسیار دقیق وی در شخصیّت پردازی، راه را برای قضاوت خواننده و درکی درست از وقایع آن روزگار را فراهم میآورد. در اصل، این توصیف شخصیّتهای داستان است که پیکرة داستان را تشکیل میدهد؛ توصیف مجموعهای از رفتار و گفتار و افکار شخصیتها، اساس این اثر هستند. اهمیّت این کشمکش و تضاد بین شخصیّتهای مثبت و منفی، این استکه داستان را با زنجیرهای از حوادث پیش میبرد و ساختار روایی داستان را ایجاد میکند و خواننده با خواندن این داستان، لذّت میبرد.