بازتاب برخی از آداب و رسوم قوم ایرانی در تاریخ بیهقی

آثار ادبی چون آیینه ای تمامنما، آداب و رسوم ملّت ها را نمایان می سازند. تاریخی بیهقی نوشتۀ ابوالفضل بیهقی، دبیر دیوان غزنویان، از جمله مهم ترین آثار منثور زبان فارسی است که ضمن برخورداری از بلاغت، صداقت و اطلاع کافی نویسنده، به طور شفاف به بخش هایی از آداب و رسوم قوم ایرانی پرداخته است. جشن نوروز، جشن مهرگان، جشن سده، عید قربان، خطبهخوانی و خلعتبخشیدن از جملۀ این رسوم است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی به آداب و رسوم یاد شده در تاریخ بیهقی می پردازد و به این پرسش پاسخ می دهد، چه آداب و رسومی در تاریخ بیهقی آمده و کدام یک بیشتر مورد توجّه واقع شدهاست؟ هدف از پژوهش حاضر این است که نشان دهیم بیهقی برای فرهنگ اصیل ایرانی اهمیت بسیاری قایل بوده و پرداختن او به این آداب و رسوم در جهت حفظ و انتقال آن به آیندگان بوده است. نکتۀ درخور توجّه این است که رسوم و آداب مورد اشاره، سندی برای بازگویی رفتارها، منش های اجتماعی، اعتقادات و تفکّرات سیاسی مردم به شمار می آید. در تاریخ بیهقی خلعت بخشیدن و خطبهخوانی بیشتر از رسوم دیگر آمده و از میان اعیاد و جشن ها به عید قربان بیش تر توجّه شدهاست.