تحلیل «آیین شکار» در روایت‌های تاریخ بیهقی بر پایة رویکرد بوم نقد

تاریخ بیهقی روایتگر رسوم و آیین‌هایی است که در میان مردم و درباریان خراسان بزرگ و قلمرو غزنویان، در بازۀ قابل توجّهی از تاریخ رواج داشته‌است؛ یکی از این رسوم و آیین‌ها، تفریح و شکار درباریان و به ویژه شخص شاه است. در جای‌جای تاریخ بیهقی می‌توان نشانه‌هایی از آیین شکار را ردیابی کرد و در اغلب این موارد، شکار، به عنوان جزئی از آیین بزم و شادخواری آمده‌است؛ گویی شادی و شادخواری، به عنوانِ مفهومی همسو با شکار درک می‌شده و انهدام بوم‌سازگان، برآیند بزم‌های درباریان بوده‌است. برخی از حیواناتی که اکنون منقرض شده‌اند یا در خطر انقراض هستند، جزء شکارهای رایجِ سلاطین غزنوی‌ بوده‌اند؛ از جمله شیر ایرانی که اکنون منقرض شده‌است. در پژوهش پیش‌رو با بهره‌گیری از روش تحلیلی توصیفی و برپایة رویکرد بوم نقد و یا نقد زیست‌بوم‌گرایانه، به بررسی آسیب‌هایی می‌پردازیم که این آیین‌ها در بلندمدّت به فرهنگ ایرانیان زده‌اند و موجب ایجاد نگرشی مخرب برای زیست‌بوم ایران شده‌اند. نگرشی که سبب شده، شکار به عنوان یک تفریح پرنشاط، در فرهنگ ما جای‌گیر شود و آسیب‌های جبران‌ناپذیری به زیست‌بوم منطقه وارد آورد.