بررسی، نقد و تصحیح ترجمۀ عربی چند عبارت بحث انگیز تاریخ بیهقی

تاریخ بیهقی در سال 1956 میلادی برای نخستین بار به کوشش یحیی الخشاب و صادق نشات براساس تصحیح قاسم غنی و علی اکبر فیّاض به عربی ترجمه شد. اطمینان از درستیِ ترجمۀ شاهکارهای متون کهن فارسی بر منتقدان ادبی بایسته و ناگزیر است، زیرا ترجمۀ درست و باریک بینِ چنین متونی از یک سو می تواند به شناخت صحیح ادب و فرهنگ فارسی یاری رساند و از سوی دیگر، پژوهشگران غیرفارسی زبان حوزه های گوناگون علمی را به درستی کلام خود پشت گرم کند. تاریخ بیهقی همانند همۀ متون کهن، دشواری هایی دارد که پژوهشگران زبان و ادب فارسی سال ها کوشیده اند در روشن ساختن آن ها راهگشا باشند. در این پژوهش، نگارنده بر آن است تعدادی از این دشواری ها را بررسی کند. روش کار چنین است که پس از نقل شروح مختلف تاریخ بیهقی از عبارت بحث انگیز، ترجمۀ عربی آن عبارت آورده می شود و درستی یا نادرستی آن نقد و تصحیح می شود.