کاربرد گستردة فعلِ آغازی و تقدّم فعل در تاریخ بیهقی بر اساس نظریة فرمالیسم روسی

ابوالفضل بیهقی از نمودینگی فعل به لحاظ واژگانی و تقدّم و تاخّر فعل در بیان وقایع تاریخی استفاده می کند تا بتواند ابتدای عملی یا حالتی را در زمان مشخّص درگذشته، بیان کند. از قابلیّت های زبان در کاربرد فعل لحظه ای درساخت ماضی مطلق بهره می گیرد. افعال ِآغازی، افعالی هستند که بر شروع یک کار یا عملی دلالت می کنند. صورتگرایان روس بر این باورند که زبان به دو صورت آشنایی زدایی می شود؛ یا ناهنجاری در نحو زبان و یا آشنایی زدایی توسط علوم بدیعی و بیانی. بسامد بالای فعل های آغازی و تقدّم آن ها در ایجاد بیان محتوا یکی از ویژگی های مهمّ تاریخ بیهقی است که تا کنون به آن پرداخته نشده است. با توجّه به این که امروزه در زبان فارسی فقط نمودِ دستوری داریم، بسامد بالای فعل های آغازی (نمود واژگانی) که مربوط به معنای ذاتی فعل می شود، به همراه مصدر یا اسم مصدر با حاصل مصدر، آغاز کار یا حالت را می رساند که در دیگر سوی، تقدّم و تاخّر فعل در صورت زبان، آشنایی زدایی می کند و این صورتگری که چگونه موجب انتقال معنا و ادبیّت متن می شود، موضوع را نو می نماید.