کارکرد عناصر دستوری شدّت بخش در کتاب تاریخ بیهقی

ابوالفضل بیهقی از نثرنویسانی است که شیوایی بیان، صراحت در گفتار و قاطعیّت او در شرح حوادث تاریخی از عمده ترین عوامل ماندگاری نثرش بوده است. بهره گیری مناسب از ظرفیّت عناصر دستوری با گزینش و چینش سنجیدۀ واحدهای زیانی در موفّقیت نویسنده تاثیر داشتهاست. هدف این پژوهش، تبیین ظرفیّت عناصر دستوری در آفرینش های ادبی و نقش آن ها در ایجاد شاهکارهای ادبی است. عناصر دستوری شدّت بخش از سازه های دستوری شمرده می شوند که به شفّافیت، قاطعیت و صراحت متن دلالت دارند. این عناصر که عمدتاً افعال التزامی، امری، صفات و قیدهای تاکیدی را دربر می گیرند، می توانند تا حدّ قابل ملاحظه ای نگرش گوینده را نشان دهند. عناصری از قبیل: سخت، باید، نیکو، تمام و صورتهای متنوّع افعال امری و التزامی که در کتاب تاریخ بیهقی به فراوانی دیده می شود. براساس نتایج این پژوهش بسامد بالای عناصر تاکیدی و تشدیدی در کتاب تاریخ بیهقی به دلایل زیر بوده است: التزام نویسنده به بازتاب واقعیّات، بازگویی احوال و حالات نفسانی شاهان، امرا و بزرگان عصر، نوع ایدئولوژی حاکم بر کتاب. زیرا بیشتر شخصیّت ها به اصول و مبانی مذهبی پای بندی داشته اند و چنین گفتمانی به -کاربرد مستمر این صورت های زبانی منجر می شود.