بررسی جلوه‌های صلح در معماری دوره‌ی تیموریان

معماری دوره‌ی تیموریان از مهم‌ترین دوره‌های معماری اسلامی است که اثرات مهمی بر دوره‌های بعد از خود گذاشته است. این معماری که با شاخص‌هایی چون استحکام و شهرت، عظمت‌گرایی، پیشرفت در انواع تزئینات، رشد و تعالی در فنون طاق‌زنی و طاق‌های متقاطع در مساجد، مدارس، خانقاه‌ها و زیارتگاه‌ها، پل‌ها، آب انبارها، یخدان‌ها، نهرها، رباط‌ها، کاروان سراها و بازارچه‌ها شناخته می‌شود. اکثر بناهای ساخته شده در حوزه‌های مذهبی، آموزشی و رفاهی به خاطر کسب مشروعیت و رضایت مردم انجام پذیرفته است. معماری زمان تیموریان در سه دوره‌ی زمام‌داری تیمور، شاهرخ و سلطان حسین بایقرا، از هنر و عرفان اسلامی تاثیر پذیرفته است. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که دوران تیموری دوره‌ی صلح و تسامح و تساهل است. در این میان پرسشی مطرح می‌شود که چه رابطه‌ای بین معماری دوره‌ی تیموری و صلح وجود داشته است؟ به‌نظر می‌رسد جلوه‌های صلح در معماری دوره‌ی تیموریان از دو منظر قابل بررسی است. نخست؛ زمام داران تیموری با ساخت و گسترش بناهای عام-المنفعه، زیارتی و آموزشی در صدد ایجاد رفاه عمومی در راستای کسب منزلت و جایگاه سیاسی- اجتماعی و رضایت مردم بودند که این خود به ایجاد فضای امن زندگی صلح‌آمیز کمک می‌کرد. دوم؛ گونه‌های معماری دوره‌ی تیموریان در خدمت عرفان اسلامی است که به تساهل، صلح و مدارا معروف است. آیات قرآن، رنگ‌های لاجوردی، فیروزه‌ای، سبز و طلایی در کاشی، گنبدهای کلاه درویشی، خوشنویسی‌های معطوف به صلح، از جمله مهم‌ترین جلوه‌های معماری صلح در دوره‌ی تیموریان است.