بازخوانی اصول و مفاهیم زیبایی و انگاره‌ی‌ زیباسازیِ شهر از منظر حکمتِ اسلامی

زیبایی به مثابه کیفیتی ازلی و برآمده از حقیقتی همیشگی، جزئی از خمیرمایه و سرشت پاک آدمیان بوده و است. زیباسازی اما به فرآیندی اطلاق می‌شود که تلاشی است برای همانند کردن محیط پیرامون به آن کیفیت دست نیافتنی و گمشدهای که انسان هبوط یافته، همواره در جستجوی آن است. به این معنا، برداشتی که در اسلام از زیبایی‌ها و مصادیق زیبایی در جهان مادّی وجود دارد، همواره اشارتی است به آن بُعد پنهان و آن حقیقت از ازل موجود. زیباسازی شهری در برداشت‌های معاصری که از آن صورت گرفته است، بهره‌مندی از پارهای کیفیتهای ظاهری را متضمن تحقق امر زیبایی پنداشته است. حرکت از معماری و شهرسازی مبتنی بر سبک‌های برآمده از حکمت و معانی والا، به تدریج تبدیل به نوعی فُرم‌گرایی و تقلید و بازتولید فُرمها و ترکیب و التقاط روشهای گوناگون شکل دادن به محیط انسان ساخت شده است. از همین رو، گرته‌برداری از روش‌های به کاررفته در فرآیندهای زیباسازی، می‌تواند به خلق زیبایی منجر نگردد و طرح‌وارهای ناموزون و ناپایدار را شکل دهد که دوام و ماندگاری برایش متصوّر نیست و دیر نمی‌پاید. در این مقاله کوشش شده تا ضمن تبیین مفهومی زیبایی و زیبایی حقیقی، فرآیند درک و خلق زیبایی، از منظر آنچه در شهر اسلامی، از جزء به کل، از پایین به بالا و از خُرد به کلان بر مبنای سرشت کمال‌جوی انسان و کاربست صفات و ویژگی‌های زیبای مطلق، شکل می‌گرفته و حاصل آن موجودیت زیبای شهری یکپارچه بوده است، مورد نگاهی دوباره قرار گیرد و از این ره، اصول زیباسازی شهری و عوامل ادراک زیبایی از نگاه اسلام در قالبی موجز مدوّن و ارائه گردد.