بایسته‌های تحقق علوم انسانی متناسب با تمدن نوین اسلامی

پژوهش حاضر با هدف تبیین بایسته‌های علوم انسانی به عنوان یکی از پایه‌های فکری در ایجاد تمدن نوین اسلامی و بررسی نقش و وظایف اندیشمندان و پژوهشگران مسلمان با روش «توصیفی – علّی» در این زمینه سامان گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که از نگاه تمدنی با دو دسته الزامات در زمینه علوم انسانی روبرو هستیم، بخشی از آنها جنبه مقدماتی داشته که عبارتند از: «هویت بخشی به دانشمندان مسلمان» که مانع نگاه پرستش‌گرایانه به جلوه‌های مادی‌گرایانه تمدن غربی است، «گفتمان‌سازی علوم تمدنی در میان اندیشمندان اسلامی» که با ترویج مفهوم «امت» در میان مسلمانان و اندیشه قیام منجی(عج) صورت می‌پذیرد و نیز «توانایی فهم متون عربی اسلامی» که شناخت دقیق و عمیق قرآن و احادیث در جهت تولید علم، متکی به آن است. دسته دوم بایسته‌ها، به مرحله اخذ علم از متون اسلامی مرتبط خواهند بود که عبارتند از: «تولید علم با اتکای بر مبانی اسلامی» که براساس انسان‌شناسی، معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی اسلامی صورت می‌پذیرد و در نهایت، اثرگذارترین بایسته در مسیر تمدنی، «نظام‌سازی براساس علوم انسانی اسلامی» است که این نظام علمی متشکل از گزاره‌های دینی است که با داشتن مبانی مشترک، هرکدام به صورت هماهنگ در راستای رسیدن به هدف خویش، نقش خود را ایفا می‌کنند.