مدارس سنتی ایران الگوی موفق در ایجاد همبستگی و پایداری اجتماعی در شهرهای اسلامی

معماری مدارس در ایران تحولات بسیاری را پشت سرگذاشته است؛ اما موفق‌ترین الگو در آنها مسجد- مدرسه‌های سنتی بوده‌اند. مدارس سنتی ایران نه تنها به عنوان محیطی برای یادگیری بلکه به عنوان محیطی که در آن تعاملات اجتماعی با کیفیت مطلوبی صورت می‌گرفته است شناخته می‌شوند. که همین تعاملات اجتماعی باعث همبستگی و در نتیجه پایداری اجتماعی در جامعه می‌شوند. باید توجه داشت که اغلب این مدارس در کنار مساجد و به شکل یکپارچه طراحی شده و فضاهایی چون شبستان و نمازخانه داشتند که علاوه بر اقامه‌ی نماز، محلی برای برگزاری دورهمی‌ها و اجتماعاتی بود که مورد استقبال عموم مردم بود. اما امروزه مدارسی که ساخته می‌شوند ارتباطی با ساکنین شهر یا محله پیرامون خود ندارند و نقش خود را در همبستگی و پایداری اجتماعی از دست داده‌اند و نمی‌توانند الگوی عملی مناسبی برای رشد کودکان در راستای همزیستی مسالمت‌آمیز با اجتماع باشند. در این مقاله به بررسی عوامل همبستگی و پایداری اجتماعی و نتایج مثبت آن در اجتماع، همچنین در جانمایی،کیفیت ساماندهی و انواع فضاهایی که در گذشته این نقش را در مدارس ایفا می‌کرده‌اند پرداخته‌ایم. راهبرد اصلی انجام این پژوهش استدلال منطقی و روش انجام آن تحلیلی توصیفی بوده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد با طراحی فضاهایی همچون کارگاه‌ها و سالن‌های چند منظوره در مدارس و فعال نمودن کتابخانه‌های مدرسه به عنوان کتابخانه محله و... می‌توان در جهت ارتقاء همبستگی و پایداری اجتماعی گام مهمی برداشت.